پیرنگ حذفی؛ محلی برای القای مفاهیم اسطوره‌ای و تلقین ناگفته‌ها

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 استادیار گروه فرهنگ ‌و‌ زبان های‌باستانی، واحد علوم‌و‌تحقیقات، دانشگاه‌آزاداسلامی، تهران، ایران.

3 دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد اسلامشهر، دانشگاه‌آزاداسلامی، اسلام‌شهر، ایران.

چکیده

کهن‌الگوها، عناصرِ ساختاری اسطوره‌سازی هستند که در روانِ ناهشیار، وجود دارند و زمینه‌ای برای نشان‌دادنِ واکنش‌های مشابه به محرک‌های معیّن‌اند. کهن‌الگو در هر متن ادبی، سبب دسترس‌پذیرشدنِ پنداره‌های ازلی به‌شیوه‌ای هنرمندانه می‌شود. دنیای امروز، نیازمند روایتی منسجم برای پاسخ به سؤالات بی‌جواب است. زبان اسطوره، با رهاکردن راوی از تنگناهای زبانی- عقیدتی، تأثیر به‌سزایی در انسجام و غنای رمان‌های معاصر دارد و رمان اساطیری، بستری است برای دستیابی به هویتِ انسان که در پیرنگ حذفی، نهفته‌است. مقالۀ حاضر با روش توصیفی- تحلیلی، به تحلیل و کارکرد اسطوره در چهار رمان گاوخونی، یکلیا و تنهایی او، طوبا و معنای شب و داستان جاوید می‌پردازد. در نتیجه، ضمن بهره‌گرفتن از پیرنگ اصلی و حذفی و نشان‌دادن آشفتگی درونی و رفتار شخصیت‌ها؛ از اساطیر آب و پدرکشی، هبوط، مار، خیروشر، عناصر اربعه و خرد، استفاده شده‌است. مدرس‌صادقی و پارسی‌پور، با اعتراض بر سنت­ها و قوانین حاکم و مدرسی و فصیح، با اساطیر باستان، کهن‌الگوهای مادینه را احیا کرده، جایگاه ایرانیان را یادآور شده‌اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Elimination plot; A place to induce mythical concepts and wordless induction

نویسندگان [English]

  • zahra Taghavi 1
  • Ameneh Zaheri Abdvand 2
  • Farhad Tahmasebi 3
1 PhD Student in Persian Language and Literature, Islamic Azad University, Science and Research branch, Tehran, Iran.
2 Assistant Professor of the department of Ancient Culture and Languages, Science and Research branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
3 Associate Professor of Department of Persian Language and Literature, Islamshahr branch, Islamic Azad University, Islamshahr, Iran.
چکیده [English]

Introduction:
Humans have been puzzled from the past to the present in front of the Earth and the world above and they have found no way to decipher the causes of existence and answer these problems except to use symbolic language to unlock their understanding of the universe and existence in the mirror of myth. Nature has been the best source of inspiration for man and tries to use the elements of nature for abstract thoughts about the knowledge of the universe, thus seeking to discover life and death in these four elements and symbolizes them to discover the secrets of the universe. Today Literary works are examined from different angles such as psychoanalysis mythology and old patterns. In these criticisms, the critic seeks to deepen the structure of the work, and the author seeks to reveal the secrets hidden in the secondary reading of the Literary work. Among literary critiques, mythological literary criticism is one of the ways to achieve these mysteries. This article tries to understand the author's goal in the story and for this purpose, it examines the knockout plot of four contemporary mythical novels and tries to discover myths and archetypes in them. Identifying the main plot and sub plot and dropout plot another goal of this article is.
Methodology:
Based on the study of the elimination plot, descriptive-analytical method and data analysis based on comparative literature with the aim of showing the myth as an escape for the author and discovering the ambiguity in the unsaid in a comparative way.
Results and Discussion:
Birth, Death, Tree, Mountain, Colors, Numbers, Animals, Water, Swamp, Vegetable, Earth, etc. All are mythical concepts and elements. Some writers with knowledge of mythical backgrounds point to these ancient elements to understand the deep concepts they desire. In the novel Gavkhoni two methods are used; one is water and the other the father's murder. In Avesta, Ab is "a beautiful, well-formed, tall woman whose praise dates back to far away periods and even before Zoroaster. In ancient Iran, the goddess of water is the goddess of fertility. And the myth of killing father and Oedipal tendencies. It's a dark relationship with dad and hate. The narrator does not regret the death of his father. The subplot of the novel "Yeklia and Her Solitude" is derived from the myth of the fall and eating forbidden fruit. The author sees "feeling alone" as a motive for the fall, and another sign of the myth of the fall is the serpent, which was the temptation of Adam and Eve. The subtitle of the novel "Yekelia and Her Solitude" is derived from the myth of "Hobot" and the eating of forbidden fruit. The author sees "feeling lonely" as a motivation for "Fall" and is another sign of the myth of "Hobot", the serpent that tempted Adam and Eve. In legend, snakes and dragons are often associated with treasure, but in this story, the meaning of treasure is wisdom and logic. Modarresi refers to "the first Hobot of the expulsion of Yeklia from the city" and the second "Satan is driven out of heaven." "Touba and the Meaning of Night" based on the events of the 1930s and the Constitutional Revolution, in addition to the main plot depicting the stifled society of those days, depicts a complete subplot using mythical concepts depicts a complete secondary plot using mythical concepts. The confusion of women in society, loneliness, insecurity and melancholy thoughts are involved in this imagery. The style of the writer sometimes tends to be hyper-realistic. The choice of the name of Toba in this novel is purposeful because "Toba" in religious sources is a paradise tree that God created with His own hand, and in the sources of legend, it is a tree on top of Alborz and a nest of simorgh and a symbol of fertility. Using the myth of plant-forming, Parsipur has designed a very beautiful secondary plot and clearly shows the cry of oppression and the persistence of the voice of women of history in the ears of despotic centuries. This is the "Elimination Plot". In the novel "Javid", in addition to showing the contrasts of good and evil, relying on the four elements and mythical concepts, another elimination plot in the novel is unleashed. In this novel, water: purification and life, a sacred and pure fire, sometimes the result of the wrath of the gods and sometimes a means of torment. Wind is the cause of life, the soil: in two positive aspects, i.e. growth and the negative side, it is a reminder of death and nothingness. Another mythological component of this novel is rationalism and its plot is strong and intelligent which, in addition to showing the dark society of the constitutional years, reminds contemporary man of the mythological precedents of Iran.
Conclusion:
In the novels discussed, ten myths have been applied. The existence of these elements shows that the authors have been very careful in choosing archetypes. Of course, not all of these plots are seen, but each writer has necessarily used two or three archetypes. In Gavkhoni's novel, the main plot is in the superstructure, and two novels, "Toba and the Meaning of Night" and "Yaklia and Her Solitude" have a plot with a social and cultural theme. In the "Javid story," we are confronted with the presence of the devil and Ahura. "Modarressi" and "Fasih" with political tendencies, through ancient myths, remind Iranians of the place. Modarres Sadeghi and Parsipour revived criticism of traditions and protest against the laws that prevail in society by reminding old patterns. The contemporary novel, therefore, became a place of national and religious myths. Thus, the contemporary novel became a place of national and religious myths. Writers talk vaguely to alleviate the pain of society.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Novel
  • mythical novel
  • main plot
  • elimination plot
قرآن کریم.
آموزگار، ژاله. (1374)  تاریخ اساطیری ایران. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی (سمت).
آموزگار، ژاله؛ تفضلی، احمد. (1386) دینکرت، کتاب پنجم. تهران: معین.
بویس، مری. (1374) تاریخ کیش زرتشت. ترجمه همایون صنعتی‌زاده. تهران: توس.
بهار، مهرداد. (1369) فرنبغ دادگی بندهشن. تهران: توس.
بهار، مهرداد. (1378) پژوهشی در اساطیر ایران. تهران: آگه.
پارسی­پور، شهرنوش. (۱۳۷۲) طوبا و معنای شب. تهران: البرز.
پاینده، حسین. (1397) نظریه­ها و نقد ادبی، جلد اول. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی (سمت).
پورداوود، ابراهیم. (۱۳۷۷)  اوستا یشت­ها، جلد دوم. تهران: اساطیر.
پیگوت، ژولیت. (۱۳۷۳)  اساطیر ژاپن. ترجمه باجلان فرخی.تهران: اساطیر.
دستغیب، عبدالعلی. (۱۳۸۶) «از دریچۀ نقد» چاپ اول، مؤسسه خانۀ کتاب تهران، به­کوشش علی­رضا قوچه‌زاده.
رفیعی، زهرا؛ سیدصادقی، سیدمحمود؛ اردلانی، شمس‌الحاجیه. (۱۳۹۶) «قهرمان رمان طوبا و معنای شب در ساحت واقعیت»، پژوهش‌های نقد ادبی و سبک‌شناسی، (1) (شماره پی‌درپی 27)، 49-72.
روایت پهلوی. (۱۳۶۷) ترجمه مهشید میر­فخرایی. تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
روضاتیان، سیده مریم. (1388) «رمزگشایی قصه سلامان و آبسال حنین‌بن‌اسحاق بر اساس کهن‌الگوهای یونگ». فنون ادبی، شماره 1، 106-97.
ستاری، رضا؛ حقیقی، مرضیه. (۱۳۹۳) «نقد کهن­ الگویی ریشه­ های دوگانه‌انگاری اسطوره­ ای در شاهنامه فردوسی»، متن‌شناسی ادب فارسی،6، (1)، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان، ۱۳۰-۱۱۱.
ستاری، رضا؛ حقیقی، مرضیه؛ محمودی، معصومه. (۱۳۹۵) «تجلی کهن ­الگوی مادرمثالی در حماسه‌های ملی ایران بر اساس نظریه روانشناسی یونگ»، مجله زن در فرهنگ و هنر، 8 (1)، 45-66.
شیری، قهرمان. (1387) مکتب‌های داستان‌نویسی در ایران. تهران: چشمه.
صفری، جهانگیر؛ محمودنژاد، حمیده. (1385) «بررسی برخی از کهن‌الگوها در اشعار احمد شاملو». پژوهش‌های ادبی، شماره ۱۱، 144-113.
طهماسبی، فرهاد؛ عالیشاهی، به­رخ. (1394) جامعه­شناسی شخصیت در رمان فارسی. تهران: اندیشمندان­کسری.
عالی، فاطمه. (۱۳۹۰) «مار در اساطیر و ادبیات فارسی»،  فصلنامه علمی- پژوهشی ادبیات فارسی، سال هفتم، (1۷)، 9-25.
فصیح، اسماعیل. (۱۳۸۰) داستان­ جاوید. تهران: البرز.
کریمر، ساموئل. (1340)  الواح سومری. ترجمه داود رسایی. تهران: سهامی افست.
گیمن، دوشن. (1376) دین ایران باستان. ترجمه رؤیا منجم. تهران: فکر روز.
مجلسی، محمدتقی. (۱۳۷۲)  لوامع صاحبقرانی، جلد اول. قم: اسماعیلیان.
مختاریان، بهار. (۱۳۸۹) «ساختار تغذیه در اسطورۀ مشی و مشیانه بر اساس متون زبان‌های باستانی ایران»،  پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال اول(2)، 17-120.
مدرس صادقی، جعفر. (1383)  گاوخونی. تهران: مرکز.
مدرسی، تقی. (۱۳۴۳) یکلیا و تنهایی او، چاپ سوم. تهران: نیل.
مهربان قزلحصار، جواد و همکاران. (1400) «بررسی شخصیت‌شناسی فیروزشاه و عین‌الحیات در داراب‌نامۀ بیغمی بر پایة کهن‌الگوی آنیما». متن‌شناسی ادب فارسی، سال 13، شماره 1، 38-23.
مونسان، فرزانه. (1392) بررسی بینش اساطیری در ادبیات داستانی زنان معاصر ایران، رساله دکتری، استاد راهنما: عباس خایفی، دانشگاه گیلان.
نامدار، لیدا. (1399) «کهن‌الگوی مرگ و تولد دوباره در شعر خیام و عبدالوهاب البیاتی». کاوش‌نامه ادبیات تطبیقی، پاییز، شماره 3 ، 129-111.
نوری، علی؛ سرلک، امیرحسین. (۱۳۹۵) «تحلیل کهن­الگویی حکایت (الملک و البراهمه) کلیله و دمنه»، مجله علمی- پژوهشی متن‌شناسی ادب فارسی (32) ۷۹-۹۲.
نیکوبخت، ناصر و همکاران. (1388) «بررسی کهن‌الگوی آب و درخت در شعر طاهره صفارزاده». پژوهش‌های ادبی، تابستان، شماره ۲۴، 167-145.
هال، کالوین اس. (1348) مبانی روان‌شناسی فروید. ترجمة ایرج نیک‌آیین. تهران: غزالی.
یاحقی، محمدجعفر. (1388) نقد اساطیر و داستان‌واره­ها، چاپ دوم، تهران: فرهنگ معاصر.
الیاده، میرچا. (1385) رساله در تاریخ ادیان. ترجمه جلال ستاری. تهران: سروش .
یاوری، حورا. (1387) روان‌کاوی ادبیات. تهران: سخن.
یونگ، کارل گوستاو. (1387)  انسان و سمبل هایش. ترجمه محمود سلطانیه. تهران: جامی.
یونگ،کارل­گوستاو. (۱۳۹۵) روان­شناسی و دین. ترجمه فؤاد روحانی. تهران: علمی و فرهنگی.