معاصرسازی اشعار کهن در رمان آتش بدون دود از نادر ابراهیمی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای زبان و ادبیات فارسی، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهرکرد، ایران.

2 استاد، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران.

3 استادیار، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران

چکیده

معاصرسازی، از شیوه­های تعامل  ادبیات کهن با ادبیات معاصر است. طی این فرایند، دنیای ادبی کهن، به واقعیتی معاصر تبدیل می‌شود و نویسندگان و شاعران، می­کوشند از طریق ایجاد پیوند بین ادبیات کهن با  آثار خویش، ادبیات کهن را متناسب با روحیات و ذهنیات انسان امروزی، بازآفرینی کنند. هدف این پژوهش نیز بررسی معاصر­سازی اشعار کهن و کارکرد داستانی­ آن­ها، در رمان آتش بدون دود از نادر ابراهیمی، بر مبنای روش اسنادی و با رویکرد توصیفی تحلیلی است. نتایج پژوهش نشان می­دهد در این رمان، از اشعار فردوسی، انوری، سعدی، مولانا، حافظ و صائب، با ایجاد تغییراتی در مفهوم آن­ها، برای طرح مسائل سیاسی، اجتماعی و فرهنگی­ ای چون ظلم­ ستیزی، ناامیدی از وضع موجود، سختی­های راه مبارزه، تحقیرکردن و  نشان‌دادن نالایقی افراد استفاده شده است. این اشعار، نقش مهمی در ایجاد ارتباط فرهنگی و همزیستی بین باورها و اندیشه­ های جامعۀ گذشته و امروز ایران داشته ­اند. همچنین ابزاری هستند برای انتقال درون‌مایه و نشان‌دادن فضای حاکم بر داستان. نویسنده نیز از طریق آن­ها، هویّت، روحیات و احساسات اشخاص داستانی را نشان داده، با ارجاع به آن­ها، بر جنبۀ واقع ­گرایی و باورپذیری داستان خود افزوده است.



کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Contemporaryization of Ancient Poems in the Novel Atashbedun dud by Nader Ebrahimi

نویسندگان [English]

  • Asena Abdali 1
  • Jahanger Safari 2
  • Ebrahim Zaheri Abdevand 3
1 Phd student in Persian language and literature, Faculty of Literature and Humanities, University of Shahrekord, Iran
2 Professor of Persian language and literature, Faculty of Literature and Humanities, University Shahrekord, Shahrekord, Iran
3 Assistant Professor, Department Persian language and literature, Faculty of Literature and Humanities, University Shahrekord, Shahrekord, Iran
چکیده [English]

Contemporaryization of ancient poetry is one of the ways in which contemporary literature interacts with ancient Persian literature. In the process, the ancient literary world becomes a contemporary reality, and writers and poets try to recreate ancient literature in accordance with the spirits and minds of modern man by creating a link between ancient literature and their works.The aim of this study is to investigate how to Contemporaryization of  ancient poems in the Atash bedun dud Novel by Nader Ebrahimi, based on the documentary method and with a descriptive-analytical approach. The results show that Ebrahimi has used the poems of poets such as Ferdowsi, Anwari, SaadiMolana, Hafez and Saeb by making changes in their meaning, it has been used to raise political, social and cultural issues such as anti-oppression, despair of the status quo, difficulties of the struggle, humiliation and showing the unworthiness of individuals. These poems have played an important role in creating a cultural connection and coexistence between the beliefs and ideas of the past and present Iranian society. They are also a tool for conveying the theme and showing the atmosphere of the story. Through them, the author also shows the identity, spirits and feelings of the characters in the story, and by referring to them, he adds to the realism and credibility of his story.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Atash bedun dud Novel
  • Old Poetry
  • Intertextuality
  • Contemporaryization
  • Characterization
  • Theme
آتش سودا، محمدعلی.(1382). «گرایش­های کلاسیک در نثر داستانی معاصر». نشریۀ دانشکده زبان و علوم انسانی دانشگاه باهنر کرمان، دورۀ جدید( بهار)، شماره 13، صص1-37.
آلن، گراهام. (1385). بینامتنیّت، ترجمۀ پیام یزدانجو، چاپ دوم. تهران: مرکز.
نادر ابراهیمی، نادر. (1386). آتش بدون دود، 7 جلد، چاپ ششم. تهران: روزبهان.
نادر ابراهیمی، نادر. (1373) «ما بر سر بزرگترین گنجینۀ ادبیات داستانی جهان نشسته ­ایم: گفت‌وگو با نادر ابراهیمی». ادبیات داستانی، شمارۀ 23، شهریور.
انوری، اوحدالدین محمد. (1364). دیوان انوری، به کوشش: سید نفیسی، چاپ سوم. تهران: انتشارات سکه- پیروز.
حافظ، شمس­الدین محمد.(1377). دیوان غزلیات، به کوشش خطیب رهبر، چاپ سی‌ویکم. تهران، صفی علیشاه.
حافظ، شمس­الدین محمد.(۱۳۶۲). دیوان غزلیات شمس الدین محمد، به تصحیح و توضیح پرویز ناتل خانلری، ج ۱، چاپ دوم. تهران: چاپخانه نیل.
حافظ، شمس­الدین محمد. (1378). دیوان حافظ، تصحیح محمد قزوینی و قاسم غنی. تهران: مقدس.
خواجوی کرمانی، محمود بن علی.(1378). غزلیات خواجوی­کرمانی. کرمان: خدمات فرهنگی کرمان، مرکز کرمان‌شناسی.
دامادی، محمد.(۱۳۷۹). مضامین مشترک در ادب فارسی و عربی. تهران: دانشگاه تهران.
رضوانیان، قدسیه؛ نوری، حمیده. (1388). «راوی در رمان آتش بدون دود». پژوهش­های زبان و ادبیات فارسی، دورۀ جدید، شماره 4، صص79-94.
ژوو، ونسان. (1394). بوطیقای رمان، ترجمۀ نصرت حجازی. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
سعدی، مصلح­الدین. (1359). بوستان سعدی (سعدی نامه)، تصحیح و توضیح: غلامحسین یوسفی، چاپ پنجم. تهران: انتشارات سهامی خوارزمی.
سعدی، مصلح بن عبدالله. (1385). کلیات سعدی، به تصحیح محمدعلی فروغی. تهران: هرمس (وابسته به موسسۀ شهر کتاب).
سلیمی کوچی، ابراهیم؛ رضائیان، محسن. ( 1394). بینامتنیّت و معاصرسازی حماسه در« شب سهراب‌کشان» بیژن نجدی. متن­ پژوهی ادبی، شمارۀ 63، صص 147-160.
سیگر، لیندا. (1388). خلق شخصیت؛ راهنمای شکل یابی(شخصیت در سینما، مجموعه تلویزیونی، رمان، داستان کوتاه)، ترجمه مسعود مدنی. تهران: رهروان پویش.
صادقی، معصومه. (1391). بررسی و تحلیل تأثیر آشنایی با ادبیات کلاسیک فارسی در داستان نویسی معاصر (با نگاهی به رمان­های سووشون، جای خالی سلوچ و آتش بدون دود)، کارشناسی ارشد، استاد راهنما: غلامحسین زاده. تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
صادقی، معصومه؛ غلامحسین‌زاده، غلامحسین؛ بزرگ بیگدلی، سعید. (1395). «تحلیل بینامتنی رمان آتش بدون دود و تأثیر ادبیات کهن فارسی در آن».  ادبیات پارسی معاصر (پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی)، سال ششم، شماره چهارم، صص 69-94.
صائب تبریزی، محمدعلی. (1364). دیوان صائب تبریزی، به کوشش محمد قهرمان، ج1و2. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی وابسته به وزرات فرهنگ و آموزش عالی.
صباغی، علی. (1391). «بررسی تطبیقی محورهای سه­ گانۀ بینامتنیت ژنت و بخش‌هایی از نظریۀ بلاغت اسلامی».  فصلنامۀ پژوهش­های ادبی، سال 9، شمارۀ 38، صص59-71.
علوی مقدّم، مهیار؛ پورشهرام، سوسن. (1390). «نقد و تحلیل ساختار و عناصر داستانی رمان آتش بدون دود».  فصلنامۀ تخصصی سبک ­شناسی نظم و نثر(بهار ادب)، سال چهارم، شماره سوم، صص255-266.
فردوسی، ابوالقاسم.(۱۳۶۹). شاهنامه، به کوشش: جلال خاقی مطلق، زیر نظر احسان یارشاطر. ایالات متحده امریکا: کالیفرنیا.
نامورمطلق، بهمن. (1390). درآمدی بر بینامتنیت: نظریه­ها و کاربردها. تهران: سخن.
مارتین، والاس. (1386). نظریه ­های روایت، ترجمه محمد شهبا. تهران: هرمس.
مولوی، جلال‌الدین محمد بلخی. (1390). مثنوی معنوی، به تصحیح: رینولد ا. نیکلسون، چاپ پنجم. تهران: هرمس.
میرصادقی، جمال. (1388). عناصر  داستان، چاپ سوم،.تهران: انتشارات سخن.
هاتف اصفهانی، سید احمد. (1377).  دیوان هاتف اصفهانی، چاپ دوم. تهران: مؤسسه انتشارات نگاه.
یعقوبی، رؤیا. (1391). «روایت ­شناسی و تفاوت میان داستان و گفتمان براساس نظریات ژنت». پژوهش­نامۀ فرهنگ و ادب، سال هشتم، شمارۀ سیزدهم، صص289-311.