کارکرد زاویۀ دید راوی اوّل‌شخص در پیش‌برد داستان (مطالعه موردپژوهانه: رمان کوابیس بیروت غادة السّمان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه الزهراء (س)، تهران، ایران

چکیده

راوی و زاویۀ دید ازجمله عناصر مهمّ داستان هستند که استفاده از آن­ها به­شکل­های مختلف، سبب پویایی و تحوّل هنر داستان‌نویسی معاصر شده است. «غادة السّمان» (1942) ادیب و نویسندۀ بزرگ سوری، رمان کوابیس بیروت خود را با زاویۀ دید درونی و راوی اوّل‌شخص روایت می­کند و موفّقیت این اثر نیز به­سبب کاربست مناسب راوی و زاویۀ دید منتخب نویسنده است. در جستار پیش رو تلاش شده با روش توصیفی – تحلیلی، نقش زاویة دید راوی در پیش­برد ماجراهای داستان کوابیس بیروت بررسی، ارزیابی و نقد شود. راوی کوابیس بیروت قهرمان داستان است که با زاویۀ دید اوّل‌شخص، نقش صدای مؤلّف را برای ارائة اطّلاعات به خواننده ایفا می‌کند. ازآنجاکه نویسنده از چشم خواننده پنهان و ماجراهای داستان با زبان راوی اوّل‌شخص روایت می­شود، درک اتّفاق­های سخت جنگ، برای خواننده باورپذیر و تأثیرگذاری آن بیشتر است. انتخاب این راوی باعث تسریع حرکت داستان می­شود؛ زیرا حاصل تجارب عینی و ذهنی فرد خاصّّی است و دیگر واسطه­ای به­نام نویسنده میان خواننده و اثر قرار ندارد. راوی اوّل‌شخص نسبت به احساسات و نظرات شخصیّت‌های دیگر داستان بی­اّطلاع است؛ بنابراین دربارة آنان با حدس و گمان صحبت می­کند. دربارۀ خود نیز می­کوشد به روش شخصیّت­پردازی غیر مستقیم، یعنی با اعمال، بیان افکار و گفت­وگو، خود را به خواننده بشناساند.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Function of the First-Person Narrator's Point of View in Developing the Story (Case study: Ghada Al-Saman Novel Quabis Beirut)

نویسنده [English]

  • Yosra Shadman
Assistant Professor, Department of Arabic Language and Literature, Al-Zahra University, Tehran, Iran
چکیده [English]

The narrator and the point of view are among the important elements of the story, the use of which in different ways has caused the dynamism and evolution of the contemporary storytelling. Ghada Al-Saman (1942) , narrates his novel Quabis Beirut with an inner point of view and a first-person narrator and the success of this work is due to the proper use of the narrator and the selective point of view of the author. In this research, an attempt has been made to study, evaluate and criticize the role of the narrator's point of view in progressing the adventures of the story by descriptive-analytical method. The narrator of Quabis Beirut is the protagonist who plays the role of the author's voice to provide information to the reader from a first-person point of view. Because the author narrates the hidden story from the eyes of the reader and the adventures of the story in the mouth of the first-person narrator, the understanding of the hard events of the war is more credible and effective for the reader. Selecting this narrator accelerates the movement of the story. Because it is the result of the objective and mental experiences of a particular person, and there is no longer a mediator in the name of the author between the reader and the work. The first-person narrator is unaware of the feelings and opinions of the other characters in the story. So he talks about them with speculation. He also tries to introduce himself to the reader through indirect characterization, that is, through actions, expression of thoughts and dialogues.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Narrative Elements
  • Narrative Method
  • First Person Point of View
  • Beirut Quabis
  • Ghaman Al-saman
اخوّت، احمد (1371)، دستور زبان داستان، چاپ اوّل، اصفهان: نشر فردا.
اسکولز، رابرت (1377)، عناصر داستان، ترجمة فرزانه طاهری، چاپ اوّل، تهران: نشر مرکز.
بیشاب، لئونارد (1382)، درس‌هایی دربارة داستان‌نویسی، ترجمه: محسن سلیمانی، چاپ سوم، تهران: نشر سوره.
بی­نیاز، فتح‌الله (1394)، درآمدی بر داستان‌نویسی و روایت‌شناسی، چاپ ششم، تهران: نشر افراز.
پک، جان (1381)، شیوة تحلیل رمان، ترجمه: احمد صدارتی، چاپ دوم، تهران: مرکز.
خلیفی، شعیب (1993)، «مکونات السّرد الفانتاستیکی»، مجلّة فصولالمصریة، المجلد11، العدد 4، صص 65-97.
رسلان، سمر (2000)، غادة السّمان؛ رؤیة نقدیة تأملیة، دمشق: دار رسلان للنشر.
زینی­وند، تورج و مریم مرادی (1391)، «بررسی کارکرد راوی اوّل‌شخص در امر روایت­گری»، فصلنامة تخصّصی مطالعات داستانی، سال اوّل، شمارة اوّل، صص 58-68.
سرشار، محمدرضا (1385)، الفبای قصّه‌نویسی، تهران: تبیان.
السّمان، غادة (2000)، کوابیس بیروت، الطّبعة الثامنة، بیروت: منشورات غادة السّمان.
---------- (1387)، زنی عاشق در میان دوات، ترجمة عبدالحسین فرزاد، چاپ چهارم، تهران: نشر چشمه.
شمیسا، سیروس (1373)، انواع ادبی، چاپ دوم، تهران: فردوس.
صفایی حائری، علی (1383)، ذهنیت و زاویة دید، چاپ اوّل، قم: لیلة القدر.
عبدالعالی، بوطیب (2004)،مفهوم الرّؤیة السّردیة فی الخطاب الرّوائی، الکویت: عالم الفکر.
عواد، حنان (1989)، قضایا عربیة فی أدب غادة السّمان، بیروت: دار الطّلیعة.
العید، یمنی (1990)، تقنیات السّرد الرّوائی، الطّبعة الأولی، بیروت: دار الفارابی.
المرزوقی، سمیر و جمیل شاکر (1986)، مدخل إلی نظریة القصّة، الطّبعة الأولی، بغداد: دار الشّؤون الثقافیة.
مستور، مصطفی (1392)، مبانی داستان، چاپ ششم، تهران: نشر مرکز.
مصباحی، حبیب (2015)، «الرّاوی والمنظور؛ قراءة فی فاعلیة السّرد الرّوائی»، مجلّة الأثر، العدد 3، صص 179-196.
میرصادقی، جمال (1385)، عناصر داستان، چاپ اوّل، تهران: سخن.
------------ (1387)، راهنمای داستان‌نویسی، چاپ اوّل، تهران: سخن.
------------ (1390)، ادبیات داستانی، چاپ ششم، تهران: سخن.