ره‌آوردهای اولیه و ثانویۀ عنصرکشمکش در نمایشنامۀ سه پاس از حیات طیبۀ نوجوانی نجیب و زیبا از منظر «رابرت مک‌کی»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تاریخ تطبیقی و تحلیلی هنر اسلامی، دانشکده هنر، واحد تهران مرکزی ، دانشگاه آزاد اسلامی ، تهران، ایران.

2 استاد، گروه مطالعات هنر، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

3 استادیار دانشکده هنر، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاداسلامی، تهران، ایران.

چکیده

ادبیاتِ نمایشی در حوزۀ دفاع مقدس، نمونه نمایشنامه‌های متعدد و درخشانی را مبنی بر روایت‌شناسی و کشمکشِ برآمده از نوع نَقل روایتِ خط سیر داستانی در کُنه خود دارد. اگر بپذیریم یک راه ورود به نمایشنامه، ورود به خطِ سیر داستانیِ آن، در قالب پژوهش در کنشِ قهرمانانِ اثر و نقش آنها در پیش‌بردِ وقایع داستان در قالبِ یک روایتِ بصری است، می‌توان رابطۀ بین اصطلاح روایت و نقد داستانی را با نمایشنامه و خط سیر داستانیِ آن یافت. نمایشنامه‌های دفاع مقدس به دلیل استفاده از ظرفیت‌های روایی در نَقل داستانی یا بازگوییِ گذشتۀ شخصیت‌ها و هرآنچه در گذشته واقع شده (بازشناخت) می‌توان از این منظر کَندو‌کاو کرد. پژوهش پیشِ‌رو، به شکل توصیفی –  تحلیلی، به بررسی ساختار رواییِ یکی از نمایشنامه‌های موفق در حوزۀ دفاع مقدس، معطوف بر یکی از مهمترین عناصر درام؛ یعنی کشمکش می‌پردازد. در نمایشنامۀ سه پاس از حیات طیبۀ نوجوانی نجیب و زیبا نوشتۀ «علیرضا نادری نجف‌آبادی» عنصر کشمکش بررسی شده که در چه سطوحی و با چه اهداف و عملکردی  به‌کار گرفته شده‌است؟ کشمکش یکی از مهمترین عناصر ساختاری و موجب پیش‌بردِ وقایعِ داستان است. فراتر از آن، «رابرت مک‌کی» با تمرکز بر کشمکش، در جهت شناخت باطنیِ شخصیت، سطوح سه‌‌گانۀ کشمکش را در قالب الگویی جامع برای تحلیل کنش شخصیت ارائه می‌کند. نتیجه پژوهش حاضر نشان می‌دهد  در این نمایشنامه در سطوح فرافردی، فردی و درونی، کشمکش‌هایی از نوع ذهنی و عاطفی- احساسی وجود دارد و هر یک از کنش‌های علیرضا، شخصیت اصلی نمایشنامه، در ارتباط با این کشمکش‌ها، معنا می‌یابد. همچنین به لحاظ ساختاری، وجود این نوع کشمکش‌ها و برآیند نیروهای برآمده از آنها بر شخصیت علیرضا، او را به واکنشی باورپذیر، آنچنان که در نمایشنامه به روایت درآمده‌است، وا‌می‌دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The primary and secondary approaches of the conflict element in the play Three Passes of the Noble and Beautiful Young Life from the perspective of "Robert Mckee "

نویسندگان [English]

  • Leila Javaheri 1
  • Mohammad Reza Sharifzade 2
  • Mehrdad Rayani Makhsous 3
1 Ph.D Student in Analytical and Comparative Studies of Islamic Art, Faculty of Arts, Tehran Center Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
2 Professor, Department of Art Studies, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
3 Assistant Professor, Collegue of Art, Islamic Azad University, Central Tehran Branch, Tehran, Iran.
چکیده [English]

In relation to the Sacred War, dramatic literature includes many great plays, many of which are based on narratology and the conflict created by narration, storyline, and the point of view. If we accept that one of the play pathways, crosses the storyline in terms of analyzing the hero’s actions and their impact on story advancement through a visual narrative, then the interrelation between narration and criticism and its effect on the play and its storyline, can be determined. The Sacred War plays are good cases for such analyses because of using narrative capacities for storytelling or reviewing and recognition of characters’ history and life events. This research, using descriptive and analytic methods, investigates one of the main elements of plays, i.e. conflict across one of the most successful plays of the Sacred War theater. are employed in ‘Three passes of good life of a noble teenager and Ziba” by Alireza Naderi NajafAbadi? Conflict is one of the mode important structural elements and advances the storyline. Besides, focusing on conflict and recognizing the inner worlds of the character, Robert Mckee represents the three levels of conflict in terms of character action analysis. Thus, this research focuses on the levels and kinds of conflict according to Robert McKee’s extensive works to descript this viewpoint and element.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Play
  • Narrative
  • Conflict
  • Robert MacKee
  • Alireza Naderi
ابوت، اچ، پورتر. (1399) سواد روایت، رؤیا پورآذر و نیما اشرفی. تهران: اطراف.
اخوت، احمد. (1371) دستور زبان داستان. اصفهان: نشر فردا
ارسطو. (1343) فن شعر، عبدالحسین زرین‌کوب، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
اگری، لاجوس. (1364) فن نمایشنامه‌نویسی، مهدی فروغ. تهران: آگاه.
بنت، اندرو؛ نیکولاس، رویل. (1388) مقدمه‌ای بر ادبیات؛ نقد و نظریه. ترجمه احمد تمیم‌داری. تهران: پژوهشگاه مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
بی نیاز، فتح الله. (1394) در‌آمدی بر داستان نویسی و روایت‌شناسی. تهران: افراز.
پراپ، ولادیمیر. (1368) ریخت‌شناسی قصه‌های پریان. ترجمه فریدون بدره‌ای. تهران: توس.
حاجی آقا‌بابائی، محمدرضا. (1398) روایت شناسی نظریه و کاربرد. تهران: مهراندیش.
حامد سقائیان، مهدی. (1390) فرهنگ جامع تئاتر دفاع مقدس. تهران: فراسخن.
سلدن، رامان؛ ویدوسون، پیتر. (1397) راهنمای نظریۀ ادبی معاصر. ترجمه عباس مخبر. تهران: نشر بان. 
عباسی، علی. (1395) روایت شناسی کاربردی. تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
تودوروف، تزوتان. (1388)  بوطیقای نثر؛ پژوهش‌های نو دربارۀ حکایت. ترجمه انوشیروان گنجی پور. تهران: نی.
تولان، مایکل. (1386) روایت‌شناسی درآمدی زبان شناختی- انتقادی، فاطمه علوی و فاطمه نعمتی. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه (سمت).
محمدی فشارکی، محسن؛ خدادادی، فضل الله. (1397) فرهنگ توصیفی اصطلاحات روایت‌شناسی. تهران: سوره مهر.
مکی، ابراهیم. (1371) شناخت عوامل نمایش. تهران: سروش.
مک‌کی، رابرت. (1387)  داستان، ساختار، سبک و اصول فیلمنامه‌نویسی. ترجمه محمد گذرآبادی. تهران: هرمس.
میرصادقی، جمال. (1388) عناصر داستان. تهران: انتشارات علمی.
نادری نجف‌آبادی، علیرضا. (1385) سه پاس از حیات طیبه نوجوانی نجیب و زیبا. تهران: مستند و فرهنگسرای پایداری.
وبستر، راجر. (1382) پیش در‌آمدی بر مطالعۀ نظریۀ ادبی. ترجمه الهام دهنوی. تهران: روزنگار.