بررسی مؤلفه های جهان شمولی در رمان فرانکشتاین در بغداد با استفاده از دیدگاه حسام الخطیب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

2 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

3 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.

4 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.

5 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

چکیده

در مطالعات ادبیات تطبیقی معاصر، ادبیات جهان به‌‌عنوان شاخه­­ ای شناخته ‌شده است که فرایند گردش متون ادبی را بررسی می‌کند. این اصطلاح که نخستین بار توسط گوته در اویل قرن نوزدهم مطرح شد، بر گردش آثار ادبی فراتر از زبان و فرهنگ مبدأ تأکید می‌ورزد. بعد از او صاحب‌نظران و اندیشمندان بسیاری، مفهوم ادبیات جهان وی را به چالش کشیدند و آن را در حیطۀ قبول یا نفی و تردید قرار دادند. محققانی مانند امیلی آپتر، دیوید دمراش، پاسکال کازانووا، فرانکو مورتی و... هر یک از دیدگاه خاص خود، به دنبال ترسیم مرزهای مفهومی و مادی آن بوده‌اند. حسام الخطیب تطبیق‌گر فلسطینی‌الاصل به بیان مؤلفه‌های مؤثر در گردش ادبی و جهانی‌‌شدن یک اثر در سه سطح درون‌متنی، زبانی و ساختار بیرونی پرداخته است. این جستار در نظر دارد که با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی و با توجه به مؤلفه‌های جهان‌شمولی آثار، از دیدگاه الخطیب، به بررسی گردش ادبی رمان فرانکشتاین فی بغدادِ احمد سعداوی، در آن ‌سوی مرزهای ملی عراق بپردازد. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که موفقیت جهانی فرانکشتاین فی بغداد احمد سعداوی تحت تأثیر موقعیت سیاسی- اجتماعی عراق، ساختار درونی و بیرونی رمان، مزایای نسبی زبان‌ها و... شکل‌گرفته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigating the Components of Universality in "Frankenstein in Baghdad" Using the Viewpoint of Hussam al-Khatib

نویسندگان [English]

  • Hosain Abavisani 1
  • Hadi NazariMonazam 2
  • Soudabeh Mozafari 3
  • Houman Nazemian 4
  • Farzaneh Fattahian 5
1 Associate Professor, Department of Arabic Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, Kharazmi University, Tehran, Iran.
2 Associate Professor, Department of Arabic Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran.
3 Associate Professor, Department of Arabic Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, Kharazmi University, Tehran, Iran.
4 Associate Professor, Department of Arabic Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, Kharazmi University, Tehran, Iran.
5 . Ph.D. Student of, Department of Arabic Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, Kharazmi University, Tehran.Iran.
چکیده [English]

In the study of contemporary comparative literature, world literature is recognized as a branch that examines the process of how literary texts are circulated. The term, first coined by Goethe in the early nineteenth century, emphasizes the circulation of literary works beyond the language and culture of origin. Followed by him, many scholars and thinkers challenged his concept addressing world literature and placed it in the realm of acceptance or rejection and doubt. Researchers such as Emily Upter, David Demrash, Pascal Casanova, Franco Morti, etc. Each of their own perspectives sought to draw its conceptual and material boundaries. Hussam Al-Khatib, a complier born in Palestinian, describes the components influencing the literary circulation and globalization of a work at three levels including in-text, linguistic, and external structure. This study intends to use the descriptive-analytical procedure and considering the universal components of the literary work from Al-Khatib's point of view to examine the literary circulation in "Frankenstein in ", a novel by Ahmad Saadawi, beyond the national borders of Iraq. The findings of this study present that the global success of "Frankenstein in Baghdad" is influenced by the socio-political situation in Iraq, the internal and external structure of the novel, the relative advantages of languages, etc.

کلیدواژه‌ها [English]

  • ComparativeLiterature
  • World Literature
  • Goethe
  • Hussam Al-Khatib
  • Frankenstein in Baghdad
انوشیروانی، علیرضا. (1393) «آموزش ادبیات انگلیسی یا ادبیات جهان به انگلیسی در دانشگاه‌های ایران». پژوهش ادبیات معاصر جهان، دوره 19، شماره 1، صص 4-25.
پراور، زیگبرت سالمن. (1396) درآمدی بر مطالعات ادبیات تطبیقی. ترجمه: علی‌رضا انوشیروانی و مصطفی حسینی. تهران: سمت.
الخطیب، حسام. (2001) الأدب المقارن من العالمیة الی العولمة، ط1، الدوحة: مجلس الوطنی للثقافة و الفنون و التراث.
الخطیب، حسام. (2005) الادب المقارن و صبوة العالمیة، ط1، الدوحة: مجلس الوطنی للثقافة و الفنون و التراث.
زینی وند، تورج؛ نادری، روژین. (1394) «جایگاه حسام الخطیب، در ادبیات تطبیقی جهان عرب». ادبیات تطبیقی (فرهنگستان زبان و ادب فارسی)، ش 11، صص 180- 220.
سعداوی، احمد. (2014)  فرانکشتاین فی بغداد، ط1. بیروت، بغداد: منشورات الجمل.
هلال، محمد غنیمی. (1987) النقد الأدبی الحدیث. بیروت: دار العودة.
کازانووا، پاسکال. (1392) جمهوری جهانی ادبیات، چاپ اول. ترجمه: شاپور اعتماد، انتشارات مرکز.
نامورمطلق، بهمن. (1386) «ترامتنیت مطالعه روابط یک متن با دیگر متن‏ها». پژوهشنامه علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی، شماره 56.