نقد زیبا‌شناسی فلسفی داستان بوتیمار به مثابۀ اثر هنری

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، زبان و ادبیات فارسی، زبان و ادبیات، دانشگاه کاشان، اصفهان، ایران

2 دانشیار، ادبیات و زبان‌های خارجی، زبان و ادبیات، دانشگاه کاشان، اصفهان، ایران

3 دانشیار، ادبیات و زبان های خارجی، زبان و ادبیات، دانشگاه تهران، ایران.

4 گروه زبان و ادبیات فارسی ، دانشکده ادبیات دانشگاه کاشان، اصفهان، ایران

چکیده

زیبایی‌شناسی، حوزۀ درک و لذت‌بردن از اثر هنری از سوی مخاطب است. ذوق هنری فاعل و ناظر، هر دو در نقدهای زیباشناختی در نظر گرفته می‌شود. زیباشناسی زنانه‌نگر، جامعه‌نگر و زندگی روزمره سه جنبۀ جدید  زیباشناختی در انواع مؤلّفه‌های زیبا‌شناسانۀ نوین هستند که در این مقاله معرفی می‌شوند. با نظر به این که کالینگوود زبان و بیان عاطفی را ممتازترین ویژگی هنر می‌داند، در این مقاله، داستان به مثابۀ هنر بدون توجه به احساسات هنرمند، با رویکرد شیوۀ بیان و انتقال احساسات زیباشناختی به مخاطب تحلیل شده است. در این نوشتار رابطۀ من و دیگری، زیباشناسی زنانه‌نگر و زندگی  روزمرّه با تأمّل بر «اصل بیان هنری» در نمونه انتخابی بررسی شده‌است. همچنین با تکیه بر نظر دیویی که تجربه را نشانۀ تعامل انسان  با محیط می‌داند، بیان احساس شخصیت‌های داستان و باورپذیری آن برای مخاطب شرح داده شده است. نمونه انتخابی بوتیمار اثر بهناز علی‌پور گسکری است که متنی چند صدایی از دو فرهنگ هندی و ایرانی است و فضای آن مستعد نقد زیباشناختی بوده است. این مقاله یک الگوی تلفیقی از کاربرد مؤلّفه‌های زیباشناختی فلسفی در نقد به دست می‌دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Critique of the Philosophical Aesthetics of Butimar's Story as a Work of Art

نویسندگان [English]

  • Maryam Mousavi Jeshvaghani 1
  • Hossein Gorbanpour Arani 2
  • Zahra Mohammadi 3
  • Reza Shajary 4
1 PhD student, Persian language and literature, language and literature, Kashan University, Isfahan, Iran
2 Associate Professor, Literature and Foreign Languages, Language and Literature, Kashan University, Isfahan, Iran
3 Associate Professor, Literature and Foreign Languages, Language and Literature, University of Tehran, Iran
4 Department of Persian Language and Literature, Kashan University، Esfahan, Iran.
چکیده [English]

Aesthetics is the field of understanding and enjoying the work of art by the audience. The artistic attitude of the subject and the observer are both considered in aesthetic criticism. Feminist aesthetics, society-oriented aesthetics and daily life are three new aesthetic aspects in the types of modern aesthetic elements that are introduced in this article. Considering that Collingwood considers language and emotional expression to be the most distinguished feature of art, in this article, the story is analyzed as art regardless of the artist's feelings, with the approach of expressing and conveying aesthetic feelings to the audience. In this article, the relationship between me and the other, feminine aesthetics, and daily life are examined by reflecting on the "principle of artistic expression" in a selected sample. Also, relying on Dewey's opinion that experience is a sign of human interaction with the environment, the expression of the feelings of the characters in the story and its believability for the audience have been explained. The selected example is Butimar by Behnaz Alipour Ghaskari, which is a polyphonic text from two Indian and Iranian cultures, and its atmosphere has been prone to aesthetic criticism. This article provides a unified model of the use of philosophical aesthetic elements in criticism.

کلیدواژه‌ها [English]

  • The Aesthetics of Everyday life
  • Feminist aesthetics
  • Expression
  • Collingwood
اسمال‌وود، فیلیپ. (1383) «ذهن خلاّق حقیقی، اومانیسم انتقادی کالینگوود». ترجمۀ بهار رهادوست. زیباشناخت، نیمۀ اول سال شمارۀ 10. صص 402-383.
امینی، محمدرضا. (1375) «سبک باروک در ادبیات غنایی اروپا». کیهان فرهنگی، دورۀ 12، شماره 122، صص 31-28.
بابک معین، مرتضی.(1396) ابعاد گمشدۀ معنا. تهران: انتشارات علمی فرهنگی.
پاینده، حسین.(1391)  داستان کوتاه در ایران (داستان‌های مدرن). تهران: نیلوفر.
توکلی دارستانی، حامد؛ ابراهیمی، مختار. (1399) «بررسی نسبت زبان و قدرت در داستان عاشقیت در پاورقی بر اساس نظریه قدرت میشل فوکو». پژوهشنامۀ ادبیات داستانی، شماره 4، صص 44-21.
دواچی، آزاده. (1397) واکاوی نقد ادبی فمینیستی در ادبیات زنان ایران. تهران: نشر مهری.
دیویس، دنی و دیگران. (1388) تاریخ هنر جنسون. تهران: فرهنگسرای میردشتی.
رابینز، روت. (1389)  فمینیسم‌های ادبی. ترجمۀ احمد محبوب. تهران: افراز.
سبکبار، سعید و دیگران.(1397). «تحلیل هنر قهوه خانه‌ای با تأکید بر نظریۀ زیباشناسانۀ بیان احساس کالینگوود». همایش ملی جلوه‌های هنر ایرانی اسلامی در فرهنگ علوم و اسناد رشت. صص 270-290.
شایگانی‌فر، نادر. (1391) زیبایی‌شناسی زندگی  روزمره، دیویی و هنر پاپ. تهران: انتشارات هرمس.
شعیری، حمیدرضا. (1398) نشانه معناشناسی ادبیات نظریه و روش تحلیل گفتمان ادبی. تهران: انتشارات دانشگاه تربیت مدرس.
علوی مقدم، مهیار؛ رجبی، مسلم. (1392) «بازتاب زیباشناختی مکتب باروک در شعر حافظ». پژوهش‌های ادبی و بلاغی، (1392). شماره 3، صص 76 – 84.
علی‌پورگسکری، بهناز. (1392) بماند. تهران: نشر زاوش.
کورسمایر، کرولین. (1395). زیبایی‌شناسی فمینیستی. ترجمۀ نوشین شاهنده. تهران: ققنوس
گات، بریس؛ مک آیور لوپوس، دومینیک. (1389) دانشنامۀ زیبایی‌شناسی. تهران: مؤسسه تألیف، ترجمه و نشر آثار هنری متن.
گوردون، گراهام. (1383) فلسفۀ هنرها درآمدی بر زیبایی‌شناسی. ترجمۀ مسعود علیا. تهران: ققنوس.
مارتین، والاس. (1382) نظریه‌های روایت. ترجمۀ محمد شهبا. تهران: هرمس.
ناصری، شهلا. (1394) پایان‌نامه «نقد و تحلیل دو مجموعه داستان «بماند» و «بگذریم»... اثر بهناز علی‌پور گسکری». دانشگاه کردستان. استاد راهنما: دکتر تیمور مالمیر.