جنسیت، زن و جایگاه نهاد خانواده در داستان‌های شاخص شیرزاد حسن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران

2 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران.

چکیده

در آثار داستانی شیرزاد حسن، از نویسندگانِ نامی معاصرِ کُردستان عراق، مضامین اجتماعی به‌خصوص جایگاه نهاد خانواده و روابط میان اعضای آن، نمودِ بسیار دارد. این پژوهش درصدد بررسی جایگاه زن در سه رمان شاخص شیرزاد حسن است و نویسنده با روش توصیفی- تحلیلی و ابزار کتابخانه‌ای، به بررسی مناسبات و روابط عاطفی خانواده به‌ویژه، سیمای زن و برداشت‌ها و باورهای رایج در جامعه، نسبت به آن پرداخته است. در رمان ناتورالیستی حصار و سگ­های پدرم به شرح درد و رنج و ترسیم دنیای سیاه خانواده­ای پرداخته که تحت سلطۀ نظام پدرسالاری در درون حصار،  زندگی می­ کنند و هرکدام به نوعی با مسائل روحی و روانی دست به گریبان هستند. در رمان رئالیستی زنی بر فراز مناره به مسألۀ هتک حرمت دختران از منظر روان­شناسی و جامعه­شناسی توجّه کرده و نویسنده کوشیده است با نگرش روان­شناختی به این مسأله و تأثیرات و بازخوردهای آن در روان دختران جوان بپردازد. رمان رمانتیک ناتور درّه، عشق افلاطونی دختر و پسری دبستانی را روایت کرده و به بررسی تأثیر نظام پدرسالاری و استبدادی بر شکل‌گیری شخصیّت و پیدایش بیماری­های روحی و روانی پرداخته است. نتایج به‌دست آمده از این پژوهش حاکی از آن است که شیرزاد حسن، فقر فرهنگی را بسیار خطرناک‌تر از مسائل اقتصادی می‌داند و بر آن است تا با پررنگ‌کردن باورهای نادرست جامعه، نسبت به روابط عاطفی میان اعضای خانواده، در جهت تغییر دیدگاه مردمان خود نسبت به این موضوعِ کلیدی، گامی چند بردارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Gender, Woman and the Position of the family Institution in Shirzad Hassan's Iconic stories

نویسندگان [English]

  • Salma Saedi 1
  • Masuod Motamedi 2
  • Shahrooz Jamali 2
1 . PhD student, Department of Persian Language and Literature, Hamadan Branch, Islamic Azad University, Hamadan, Iran
2 Assistant Professor, Department of Persian Language and Literature, Hamedan Branch, Islamic Azad University, Hamedan, Iran
چکیده [English]

In the fictional works of Shirzad Hassan, one of the famous contemporary writers of Iraqi Kurdistan, social themes, especially the position of the family institution and the relations between its members, are very prominent. This study seeks to investigate the position of women in Shirzad Hassan's three index novels, and the author has studied descriptive-analytical methods and library tools to examine family and emotional relationships, especially the image of women and common perceptions and beliefs about it in society. In the naturalist novel My Father's Fence and Dogs, he describes the suffering and depiction of the black world of families living under the domination of a patriarchal system, each of whom is struggling in some way with mental health issues. In the realist novel, a woman above the minaret pays attention to the issue of desecration of girls from a psychological and sociological perspective, and the author tries to take a psychological view of this issue and its effects and feedback on the psyche of young girls who are desecrated. In the romantic novel NaturDarreh, he deals with the Platonic love of schoolgirls and boys and examines the influence of the patriarchal and authoritarian system on the formation of personality and the emergence of mental illnesses. The results of this study indicate that Shirzad Hassan considers cultural poverty to be much more dangerous than economic issues and he believes that by highlighting society's misconceptions about emotional relationships between family members, in order to change the views of their people. He take a few steps towards this key issue.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Family
  • Woman
  • Patriarchy
  • Fiction
  • Shirzad Hassan
  • Kurdish Writer
استیل، لیز و کلر وارن. (1388) جامعه‌شناسی مهارتی خانواده، ترجمۀ فریبا سیدان و افسانه کمالی. تهران: انتشارات دانشگاه الزهرا.
انصاری، مسعود. (1382) «خودآزارها با دشنام، خفت و اهانت به اوج لذّت جنسی می‌رسند»، روانشناسی جامعه، شمارۀ ششم و هفتم، مهر و آبان، صص 36-37.
باستانی، سوسن؛ گلزاری، محمود؛ روشنی، شهره. (1390) «پیامدهای طلاق عاطفی و استراتژی‌های مواجهه با آن»، خانواده‌پژوهی، سال هفتم، شمارۀ 26، صص 241-257.
پشابادی، یدالله؛ دادخواه، حسن؛ کریمی‌فرد، غلامرضا. (1396) «بررسی و تحلیل اندیشه‌های شیرزاد حسن (بر اساس منتخب آثار داستانی وی)»، پژوهشنامۀ ادبیّات کُردی، سال سوم، شمارۀ چهارم، صص 39-58.
حسن، شیرزاد. (2009) پورتریتی مه‌لا هه‌مزه. سلیمانیه: بی‌جا.
حسن، شیرزاد. (1393) حصار و سگ­های پدرم، ترجمۀ مریوان حلبچه­ای. تهران: نیماژ.
حسن، شیرزاد. (1398) زنی بر فراز مناره، ترجمۀ سلما ساعدی. چاپ نشده.
حسن، شیرزاد. (1395) ناتور درّه، ترجمه رضا کریم مجاور. تهران: افراز.
دانیالی، عارف. (1393) میشل فوکو؛ زهد زیبایی‌شناسانه به مثابۀ گفتمان ضد دیداری. تهران: تیسا.
رضایی، علی‌محمّد؛ میرزاده کوهشاهی، فرشته. یعقوبی ترکی، الهام. (1396) «تعاملات عاطفی زوجین و نقش آن در طلاق عاطفی و اقدام به طلاق»، خانواده‌پژوهی، سال سیزدهم، شمارۀ 52، زمستان، صص 585-604.
سیمبر، معصومه؛ فاطمه عبدی. (1393) «پیامدهای ختنه در زنان: مروری بر مطالعات موجود»، مجلۀ حکیم سید اسماعیل جرجانی، سال دوم، شمارۀ اوّل، صص 1-10.
شرف‌الدین، سیّدحسین. (1397) «تأملی بر موضوع تجرد زنان در ایران»، مطالعات اسلامی آسیب‌های اجتماعی، دورۀ اوّل، شمارۀ اوّل، صص 21-44.
عاملی رضایی، مریم. (1392) سیمای خانواده در رمان فارسی دهۀ شصت (1360-1369). تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
عاملی رضایی، مریم. (1394) «الگویی پیشنهادی برای تطبیق نظریۀ جامعه‌شناسی با ساختار ادبی- اجتماعی رمان فارسی». ادبیّات پارسی معاصر، سال پنجم، شمارۀ اوّل، صص 63-84.
علی‌مددی، منا. (1394) «تبارشناسی ادبیّات تعلیمی». پژوهشنامۀ ادبیّات تعلیمی، سال هفتم، شمارۀ بیست‌وپنجم، بهار، صص 117-146.
فرج‌خدا، تهمینه و همکاران. (1390) «بررسی پیامدهای اخلاقی. ابعاد حقوقی و راهکارهای ریشه‌کنی ختنه زنان»، اخلاق پزشکی، سال پنجم، شمارۀ هجدهم، صص 55-71.
فروم، اریش. (1380) دل آدمی و گرایشش به خیر و شر، ترجمۀ گیتی خوشدل. تهران: پیکان.
قاضی مرادی، حسن. ( 1385) استبداد در ایران. تهران: اختران.
محسنی، فاطمه. (1398) «تحلیل جایگاه زنان با تکیه بر دو اثرِ سرگذشت ندیمه و سووشون». فصلنامۀ علمی تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیّات فارسی، (دهخدا)، ش 42، صص 217-244.
میشل، آندره. (1372) جنبش اجتماعی زنان، ترجمۀ هما زنجانی‌زاده. مشهد: نیکا.
ویلیام. جی، گریس. (1367) ادبیّات و بازتاب آن، ترجمۀ بهروز عزب دفتری. تبریز: نیما.
هه‌لبجه‌یی، مه‌ریوان. (2007) «وتوویژ له گه‌ل شیرزاد حه‌سه‌ن [= گفت‌وگو با شیرزاد حسن]»، وولوین، شماره 46. صص 34-37.