بررسی «زمان روایی» و رابطه آن با عنصر «تعلیق» در رمان فریدون سه پسر داشت نوشته عباس معروفی بر اساس نظریه ژرار ژنت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران

2 استادیار زبان و ادبیات فارسی، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران

3 استادیار زبان و ادبیات فارسی، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران.

چکیده

پژوهش حاضر با روش تحقیق کتابخانه‌ای و به‌صورت تحلیلی، با تکیه ­بر نظریه ژرار ژنت به بررسی زمان روایی و ارتباط آن با عنصر تعلیق پرداخته است. بخش عمده­ای از رمان فریدون سه پسر داشت از زبان شخصیتی روان­ پریش روایت می ­شود که سیر حوادث به‌صورت بسیار نامنظم، تودرتو و مبهم روایت شده  است. این رمان به ­نوعی از پایان آغاز می­ شود و خواننده در همان ابتدا سرنوشت بسیاری از شخصیت­ها و حوادث را پیش چشم دارد. چنین مؤلّفه‌‌هایی سبب ایجاد و گسترش تعلیق در شخصیت­ها، زمان، مکان و حوادث می­ شود. به‌گونه ای ­که تفسیر کلی داستان نیازمند بررسی زمان­مندی آن است. نتایج نشان می­ دهد که در بخش نظم، «پس ­نگری» بیشترین بسامد را دارد؛ زیرا در صفحات ابتدایی رمان، بسیاری از وقایع آینده به ­اختصار گفته شده­ است و صفحات عمده­ای از کتاب، خلأهای سیر حوادث تا زمان کنونی را پر می­ کند. این پس ­نگری­ها، کاربرد تعلیق داستان را به‌صورت تدریجی رفع می­ کنند. پیش­نگری در صفحات ابتدای کتاب نیز نویسنده را ترغیب می­ کند تا دلیل حوادث اتفاق افتاده را با انگیزه بیشتری پی­گیری نماید. شتاب روایت این رمان به دلیل استفاده از توصیفات مکرر که شامل شخصیت­ها، فضاسازی­ها و توهمات راوی است بسیار کاهش ‌یافته است. درنگ‌های توصیفی در راستای گسترش تعلیق و در مواردی ایجاد لذت هنری و شاعرانگی است. عباس معروفی با حذف و تلخیص برخی از حوادث از حاشیه­ پردازی دوری کرده، به روایت شتاب بخشیده ­است. در مورد بسامد نیز می ­توان گفت که تکرار برخی حوادث و اتفاقات به دلیل اهمیت موضوع و جلب‌‌توجه خواننده بوده است. مهم‌ترین این تکرارها احساس غم غربت و تنهایی و روان­پریش بودن شخصیت محوری داستان است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Study of "Narrative Time" and its Relationship with the Element of "Suspension" Element in the Novel "Fereydoun Had Three Sons" Written by Abbas Maroufi Based on Gérard Genette'sTheory

نویسندگان [English]

  • Jalal Barari 1
  • Mohammad Reza Asaad 2
  • Mohsen Izadyar 3
1 PhD student of Persian language and literature,Branch Arak, Islamic Azad University, Arak, Iran
2 Assistant Professor of Persian Language and Literature, Branch Arak, Islamic Azad University, Arak, Iran.
3 Assistant Professor of Persian Language and Literature ,Branch Arak, Islamic Azad University, Arak, Iran
چکیده [English]

The current study has investigated the narrative time and the relationship with the suspension element by library research method and analytically based on Gérard Genette's theory. The novel “Freydoun had three sons” is mainly narrated by a psychotic character and the events are unfolded in an irregular, complicated and vague way. This novel somehow begins at the end and the reader perceives the fate of many characters and events from the very beginning. Such components leads to and expands suspension in the characters, time, place and events of the novel in a way that the overall interpretation of the plot requires an examination of its timeliness. The present study based on Genet’s theory concerns the narrative time and its relationship with the suspension element. The results show that in the order section, “retrospective” is of high frequency. This retrospective gradually eliminates the use of suspension. The foreshadowing in the first pages of the book also encourages the author to pursue the reason of the happenings with more motivation. The pace of the narration of this novel is greatly reduced due to the use of repeated descriptions that include characters, atmospheres, and the narrator's illusions. Descriptive pauses are aimed at expanding suspense and in some cases creating artistic and poetic pleasure. By omitting and summarizing some events, Abbas Maaroofi has avoided marginalization and accelerated the pace of the narration. Regarding the frequency, it can be said that the repetition of some incidents and events was due to the importance of the topic and attracting the reader's attention. The most important of these repetitions is the feeling of sadness, loneliness and psychosis of the central character of the story.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Narratology
  • Contemporary story
  • Narrative time
  • Novel of Fereidoon had three sons
  • Abbas Maroofi
  • Gerarld Genette
آدام، ژان میشل؛ رواز، فرانسوا. (1383) تحلیل انواع داستان، ترجمه آذین حسین­ زاده و کتایون شهپرزاد. تهران: قطره.
احمدی، بابک. (1380) ساختار و تأویل متن. تهران: مرکز.
اخوت، احمد. (1371) دستور زبان داستان. اصفهان: فردا.
اسحاقیان، جواد. (1386) راهی به هزار توی رمان نو «در آثاری از: کوندرا، یاروت، رب­گری­یه. تهران: گل‌آذین.
اکبری بیرق، حسن؛ قربانیان، مریم. (1391) «زمان روایی در رمان پیکر فرهاد». نقد ادبی، دورة  5، شمارة 18، صص7 ـ 24 .
انوشه، حسن. (1380) دانشنامة ادب فارسی. جلد دوم. تهران: چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
بامشکی، سمیرا. (1391) روایت­شناسی داستان­های مثنوی. تهران: هرمس.
برتنز، یوهانس ویل. (1388) مبانی نظریة ادبی، ترجمة محمدرضا ابوالقاسمی. تهران: ماهی.
بی نیاز، فتح­ الله. (1387) درآمدی بر داستان ­نویسی و روایت­ شناسی. تهران: افراز.
پاینده، حسین. (1393) داستان کوتاه در ایران «داستان­های مدرن»، ج2. تهران: نیلوفر.
پاینده، حسین. (1394)  گشودن رمان. تهران: مروارید.
تایسن، لوئیس. (1387) نظریه­ های نقد ادبی معاصر، ترجمه مازیار حسین ­زاده و حسینی. تهران: نگاه امروز.
تودوروف، تزوتان. (1379) بوطیقای ساختارگرا، ترجمه محمد نبوی. تهران: آگه.
تولان، مایکل جی. (1383) درآمدی نقادانه و زبان­شناختی بر روایت، ترجمه ابوالفضل حری. تهران: نیلوفر.
حیاتی، زهرا؛ نجاری، محمد. (1398) «نقد مقالات علمی ـ پژوهشی با موضوع بررسی متون ادبی از دیدگاه زمان روایی ژنت».  نقد ادبی، بهار 1398، شمارة 45، صص 37 ـ 83.
دریایی، مهدی؛ عادل‌زاده، پروانه؛ پاشایی، کامران. (1398) «بررسی داستان کوتاه معصوم اول اثر هوشنگ گلشیری بر اساس مؤلّفه‌­های روایت‌شناسی ساختارگرای ژرار ژنت». پژوهش ادب معاصر جهان، دوره 24، شماره 2، پاییز و زمستان 1398، صص 495ـ521.
ریمون‌کنان، شلومیت. (1387) روایت داستانی: بوطیقای معاصر، ترجمه ابوالفضل حرّی. تهران: نیلوفر.
قاسمی­ پور، قدرت. (1387) «زمان و روایت». نقد ادبی، دوره 1، شمارة 2، صص 144ـ123.
مارتین، والاس. (1382) نظریه ­های روایت، ترجمه محمد شهبا. تهران: هرمس.
محمودی، علیرضا؛ سرحدی­ قهری، فرشته. (1393) «بررسی ساختار روایی رمان پیکر فرهاد عباس معروفی از منظر جریان سیال ذهن». پژوهشنامه ادبیات داستانی، سال دوم، شماره 6، صص 87 ـ109.
معروفی، عباس. (1380) فریدون سه پسر داشت. کلن: مرتضوی.
مکاریک، ایرنا ریما. (1385) دانشنامة ادبی معاصر، ترجمه مهران مهاجر و محمد نبوی. تهران: آگه.
مندنی ­پور، شهریار. (1389) کتاب ارواح شهرزاد (سازه­ ها، شگردها و فرم ­های داستان نو). تهران: ققنوس.
میرصادقی، جمال و میمنت میرصادقی. (1388) واژه ­نامه هنر داستان­ نویسی. تهران: کتاب مهناز.
وبستر، راجر. (1380) درآمدی بر پژوهش نظریه ادبی، ترجمه مجتبی ویسی. تهران: سپیده سحر.