بررسی مولفه‌های معنایی مدرنیته در داستان ماهی سیاه کوچولو

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

2 استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.

3 استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه گیلان، گیلان، ایران.

چکیده

دنیای مدرن به اقتضای شرایط و ویژگی‌های متفاوت خود نسبت به گذشته، همواره خواهان صدا و ایدئولوژی مدرن است. به‌طور طبیعی دگرگونی‌های جهان معاصر خواسته یا ناخواسته زندگی تمام شهروندان به‌ویژه کودکان و نوجوانان را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد. به همین دلیل بزرگسالان، برای افزایش آگاهی به این قشر آسیب‌پذیر، باید ویژگی‌های جهان مدرن را شناسایی و به مراتب موضوعات پنهان ماندۀ این عرصه را نیز بازنمایی کنند. ادبیات داستانی کودک و نوجوان ابزاری قدرتمند جهت طرح موضوعات عصر مدرن به اذهان کودکان است؛ چرا که داستان نقش برجسته‌ای در رشد شناختی و عاطفی کودکان دارد. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی درصدد استخراج و شناسایی مفاهیم مدرنیته در داستان ماهی سیاه کوچولو است. نتایج پژوهش نشان می­دهد که بهرنگی در حوزۀ تجدّد به مفاهیمی ازجمله تبعید، تمایز، کنجکاوی نظری، سوسیالیسم، جنبش و پویایی، تضاد طبقاتی و آزادی نظر دارد. کودک در این داستان به­ واسطه هم‌ذات ­پنداری با شخصیّت اصلی داستان از تفکّر سنّتی و همرنگ جماعت شدن فاصله می­ گیرد و راهی سفری طولانی و پر خطر می‌گردد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Study of the Semantic Components of Modernity In the Story of the Little Black Fish

نویسندگان [English]

  • Roghayeh Aliani 1
  • Bijan Zahiri 2
  • Shokrola Poralkhas 2
  • Ali Safae 3
1 Ph.D. Student of Persian Language and Literature, Department of Persian Language and Literature, Faculty of Humanities, Mohaghegh Ardabili University, Ardabil, Iran.
2 Professor, Department of Persian Language and Literature, Faculty of Humanities, Mohaghegh Ardabili University, Ardabil, Iran
3 Professor, Department of Persian Language and Literature, Faculty of Humanities, Gilan University, Gilan, Iran
چکیده [English]

Regarding the different conditions and characteristics compared to the past, the modern world, always needs a modern voice and ideology. Naturally, the changes in the contemporary world, willingly or unwillingly, influences in the lives of all citizens, especially children and adolescents. Therefore, in order to increase awareness of this vulnerable group, adults should identify the characteristics of the modern world and represent the far-fetched issues in this field. Children and adolescent fiction are the powerful tool for bringing these modern-day themes to the minds of children; because the story plays a prominent role in the cognitive and emotional development of children. This descriptive-analytical study seeks to extract and identify the concepts of modernity in the story of “ the Little Black Fish”. The results show that Behrangi in the field of modernity views concepts such as exile, differentiation, theoretical curiosity, socialism, movement and dynamism, class conflict and freedom. By identifying with the main character of the story, the child moves away from the traditional thinking and the same color as the congregation, sympathy and goes on a long and dangerous journey.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Literature of children and Teens
  • Modernity
  • Samad Behrangi

مراجع

احمدی، بابک. (1373) مدرنیته و اندیشه­ های انتقادی. تهران: مرکز.
احمدی، بابک (1377) معمای مدرنتیه. تهران: مرکز.
ارونسون، الیوت. (1381) روانشناسی اجتماعی، ترجمه حسین شکرکن. تهران: رشد.
امین­ پور، قیصر. (1383) سنّت و نوآوری در شعر معاصر. تهران: علمی و فرهنگی.
آشوری، داریوش. (1377) ما و مدرنیت. تهران: صراط.
بامن، زیگمون. (1380) مدرنیته و مدرنیسم، ترجمه حسین‌علی نوذری. تهران: نقش جهان.
بودریار و دیگران. (1389) سرگشتگی نشانه ­ها: نمونه ­هایی از نقد پسامدرن، مترجمان بابک احمدی و دیگران گزینش و ویرایش مانی حقیقی. تهران: مرکز
بهرنگی، صمد. (1348) مجموعه مقالات. تهران: شمس.
بهرنگی، صمد (1387) قصه ­های بهرنگ. تهران: سرایش.
تسلیمی، علی. (1388) گزاره ­هایی در ادبیات معاصر ایران (داستان). تهران: کتاب آمه.
جهان بگلو، رامین. (1374) مدرنیته، دموکراسی و روشنفکران. تهران: مرکز.
سعید، ادوارد. (1380) نقش روشنفکر، ترجمه حمید عضدانلو. تهران: نی.
سیاح، فاطمه. (1354) نقد و سیاحت، به کوشش محمد گلبن. تهران: توس.
سید حسینی، رضا. (1381) مکتب­های ادبی. تهران: نگاه.
شعاری­نژاد، علی‌اکبر. (1370) ادبیات کودکان. تهران: اطلاعات.
شوالیه، ژان؛ گربران، آلن. (1384) فرهنگ نمادها، ترجمه­ سودابه فضایلی. تهران: جیحون.
طباطبایی، سیّد جواد. (1385) تأملی درباره ایران: مکتب تبریز و مبانی تجدّدخواهی، جلد دوم. تبریز: ستوده.
میل، جان استوارت. (1363) رساله­ای درباره آزادی، ترجمه جواد شیخ الاسلام. تهران: علمی و فرهنگی.
میلانی، عباس. (1382) تجدّد و تجدّد ستیزی در ایران. تهران: اختران.
نوری، نظام­الدین. (1384) مکاتب ادبی و هنری ایران و جهان. تهران: زهره.
امن­خانی، عیسی؛ خوجه، عایشه. (1395) «ادبیات کودک و ایدئولوژی­های معاصر» پژوهش زبان و ادبیات فارسی، شمارۀ 42 صص139 – 166.
بیدقی، فاطمه؛ ارشادی، سمیه. (1396) «بررسی شاخص های سیاسی و اجتماعی در تحلیل محتوایی آثار عباس یمینی شریف، مهدی آذریزدی و صمد بهرنگی». دوازدهمین گردهمایی بین‌المللی ترویج زبان و ادب فارسی.
پرستش، شهرام. (1389) «جهان تازه استقلال‌یافته کودکان: جستاری در انسان‌شناسی ادبیات کودک». مطالعات ادبیات کودک، بهار و تابستان، شماره1، صص31- 54.
توکلی، مریم؛ رضایی، حمید. (1398) «بررسی طنز و شگردهای آن در آثار عباس یمینی شریف». هشتمین همایش ملی متن پژوهی ادبی نگاهی تازه به متون حماسی، صص 1549-1560.
جان­نثاری لادانی، زهرا. (1391) «چالش­های سنت و مدرنیته در چند داستان کوتاه معاصر ایرانی»، نشریه پژوهش ادبیات معاصر جهان، شمارۀ، صص141- 156.
حکمت، شاهرخ؛ مهدی‌خانی، سارا. (1388) «بررسی قصه ماهی سیاه کوچولوی صمد بهرنگی بر اساس نقد امپرسیونیستی». زبان و ادبیات فارسی، شمارۀ 17، صص 47-56.
جباریلر خسروشاهی، هانیه؛ چراغی، زینب. (1393) «تحلیل آثار صمد بهرنگی با تکیه بر آموزه‌های مارکسیسم». گردهمایی سراسری انجمن ترویج زبان و ادب فارسی ایران، صص 1549-1560.
عبدالله ­زاده برزو، راحله؛ ریحانی، محمد. (1398) «نقد کهن الگویی سفر قهرمان در داستان ماهی سیاه کوچولو بر اساس نظریه کمپبل و پیرسن». مطالعات ادبیات کودک، شماره 1، صص 102-122.
فاضلی، مهبود؛ حسینی، فاطمه‌سادات. (1391) «سنت و مدرنیته در رمان همسایه ­ها». پژوهش زبان و ادبیات فارسی، شمارۀ 27، صص 159-176.
قاسم­زاده، سیّد علی. (1395) «کیفیت بیداری قهرمان درون در داستان ماهی سیاه کوچولو». نشریه ادبیات پارسی معاصر، شمارۀ 3، صص 55-75.
کانت، امانویل. (1370) «روشنگری چیست؟»، ترجمه هماین فولادپور، کلک، شمارۀ 22.
کوکبی، مرتضی؛ حری، عباس؛ مکتبی­ فرد، لیلا. (1389) «بررسی مهارت­های تفکّر انتقادی در داستان­های کودکان و نوجوانان» مطالعات ادبیات کودک، شمارۀ 2، صص 157-193.
مقدم ­پور، فاطمه. (1381) «بررسی تطبیقی دو مفهوم فنا در عرفان اسلامی و نیروانه در آیین بودا»، نامه انجمن، شمارۀ 5، صص 1-78.
ملکیان، مصطفی. (1385) «سازگاری معنویت و مدرنیته». شرق، شمارۀ 835.
هجری، محسن. (1383) «ادبیات کودک در ایران، تأثیر متقابل سنت و مدرنیته». پژوهش­نامه ادبیات کودک و نوجوان، شمارۀ 38، صص 85-99.
قبادی، حسین‌علی؛ مهری، سعید؛ غلامحسین‌زاده، غلامحسین. (1394) تحلیل تحول مفهوم من از تفرد تا فردیت در متون عرفانی و عصر مدرن. پایان ­نامه کارشناسی رشد دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار