بررسی بحران هویت در آثار داستان‌نویسان فلسطینی (با تکیه بر رمان رجال فی الشمس غسان کنفانی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه ایلام، ایلام، ایران

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات، دانشگاه الزهراء(س)، تهران، ایران

چکیده

ادبیات، ازمهم‌ترین گونه ­های هنری است که در آن هنرمند می­ کوشد مسائل مختلف جامعه را در هر دوران بیان کند. ادبیات داستانی دوره معاصر نیز توانسته است بسیاری از معضلات جوامع عربی را به تصویر بکشد. اشغال فلسطین ازجملة این مسائل است که ادبیات توانسته سهم عظیمی از نقش خود را در بیان آمال فلسطینیان ایفا کند. «غسان کنفانی» (1936-1972م) نویسنده­ای است که با قلم و خون خود توانست تعهدش به فلسطین را نشان دهد. رمان «رجال فی الشمس» از آثار مهم و برجسته اوست که در آن مسألة هویت با اشکال مختلف نشان داده شده و فلسطین با همه ظواهر آن، نمود بارزی دارد. کنفانی برای هویت عربی – فلسطینی خطرهای متعددی مشاهده نموده که در لابه لای سیر روایی داستان، به آن­ها اشاره کرده­ است: فراموشی آداب و رسوم، عدم توجه مردم به سرنوشت کشور خود، دشمن زیاده­ خواه اشغالگر و... برخی از این بحران­ها هستند که کنفانی به آن­ها پرداخته است. در این پژوهش تلاش می‌گردد با روش توصیفی – تحلیلی، بحران هویت بررسی و ارزیابی شود. نتیجۀ این بررسی نشان از آن دارد که غسان کنفانی علاوه‌بر زبان فصیح، از زبان عامیانۀ فلسطینی برای به تصویرکشیدن درد و رنج فلسطینیان استفاده کرده است. نویسنده دین‌ستیزی را به تصویر کشیده که در آن یهودیان به فلسطین وارد شده‌اند و مسلمانان را از کاشانه خود بیرون ساخته‌اند. درواقع او دین را یک هویت معرفی می­ کند. نویسنده در بحران هویت ملی خاک را از مهم‌ترین هویت­ های هر شخص می‌داند و تصویری از تمامی شخصیت‌های رمان ارائه می‌دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Study of Identity Crisis in the Works of the Palestinian Storytellers (Case Study of Rijal fi al_shams, Ghasan Kanfani)

نویسندگان [English]

  • Yosra Shademan 1
  • Hanieh Saberi 2
1 Assistant Professor of Arabic language and literature, , University of Ilam , Ilam, Iran
2 M.A student of Arabic language and literature, Faculty of Literature, University of Alzahra, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Literature is one of the artistic genres in which the artist tries to express different issues of society in each era. Contemporary fiction has also been able to depict many of the problems of Arab societies. The occupation of Palestine is one of these issues; Literature has been able to play a part in expressing the aspirations of the Palestinians. Kanfanis a writer who was able to show his commitment to Palestine with his pen and blood. The novel "Rijal fi Al-Shams" is one of his prominent works in which the issue of identity is shown in various forms and Palestine with all its appearances is prominent. Kanfani has observed dangers to the Arab-Palestinian identity, which he has mentioned at the end of the story. Forgetting customs, people not paying attention to the fate of their country, the extravagant enemy of the occupier. are some of these crises that Kanfani has dealt with. In this research, an attempt is made to study and evaluate identity and identity crisis by descriptive-analytical method. The result of this study shows that Kanfani, in addition to eloquent language, used Palestinian slang to portray the suffering of Palestinians. The author depicts anti-Semitism in which Jews entered Palestine and drove Muslims out of their homes. He introduces religion as an identity. In the crisis of national identity, the author considers soil as one of the most important identities of each person and provides a picture of all the characters in the novel.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Contemporary Fiction
  • Identity Crisis
  • GhassanKanafani
  • Palestine
ابن منظور، جمال‌الدین محمد بن مکرم الأنصاری. (1990). « لسان العرب».  بیروت:  دار صادر للطباعة.
ابومطر، أحمد. (1990).  الروایة فی الأدب الفلسطینی، بیروت: المؤسسة العربیة للدراسات و النشر.
آلن، روجر. (1916). الروایة العربیة (مقدمة تاریخیة و نقدیة)، الطبعة الأولی، بیروت، المؤسسة العربیة للدراسات و النشر.
ابن نعمان، احمد. (2004). هذه هی الثقافة، الجزائر: دار الأمة.
الجرجانی، الشریف علی بن محمد بن علی. (1998م). التعریفات. بیروت: دار الکتاب العربی.
حاجیانی، ابراهیم. (1388).جامعه‌شناسی هویت ایرانی، چاپ اول. تهران: پژوهشکده تحقیقات استراتژیک.
طبیبی، حشمت‌الله. (1374).جامعه‌شناسی و مردم‌شناسی ایلات و عشایر. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
عبود، عبدالغنی. (1980م). العقیدة الإسلامیة والأیدیولوجیات المعاصرة، سلسلة الإسلام وتحدیات العصر، الکتاب الأول، ط 2. القاهرة:  دار الفکر العربی.
عطیه، محمد عبدالرؤوف. (2009).  التعلیم و أزمة الهویة الثقافیة، ط 1. القاهرة: مؤسسة طیبة للنشر و التوزیع.
عمر شاهین، احمد. (1988).  رحلة الروایة الفلسطینیة، مجلة القاهره، العدد 83. صص 11 تا 17.
غراننغیوم، جلبیر. (2011م). اللغة و السلطة و المجتمع فی المغرب العربی، ترجمه: محمد أسلیم، ط 1.  إفریقیا الشرق: الدار البیضاء المغرب.
غریفی، عدنان. (1397ش). مردان درآفتاب، چاپ اول. تهران:افراز.
کنفانی، غسان. (2013). رجال فی الشمس، بیروت: منشورات الرمال.
محمود، حسنی. (2008م). الضفة الأخرى (دراسات فی الثقافة و الأدب)، ط 1. عمان/ الأردن: دار وائل للنشر، 18.
وادی، فاروق. (1981). مدخل تاریخی للرواییة الفلسطینیة.مجلة شؤون فلسطینیة، کانون الثانی (ینایر)، العدد 110، صص 62 – 84
وادی، فاروق. (1981). ثلاث علامات فی الروایة الفلسطینیة (غسان کنفانی، امیل حبیبی، جبرا ابراهیم جبرا)، الطبعة الأولی، بیروت: المؤسسة العربیة للدراسات و النشر.
اکبری، بهمن. (1387). «بحران هویت و هویت دینی». مجله پیک نور، دوره6، شماره4،  صص219-231.
داودی، ابراهیم؛ ملکی، عباس. (1393). «بحران هویت و تأثیر آن بر امنیت فرهنگی و اجتماعی»،  فصلنامۀ مطالعات حفاظت و امنیت انتظامی، سال نهم، شمارة سی­ام، صص 17-41.