بررسی مردم شناسانه عناصر جادوگری در رمان اهل غرق اثر منیرو روانی پور

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه پیام نور، مرکز خوی

چکیده

مردم­شناسی دانش شناخت مردم، فرهنگ و تاریخ زندگی آن­هاست که دارای زیر شاخه­های متعددی است. از جمله می‌توان به مردم­شناسی دینی اشاره­کرد. قلمرو مطالعات مردم­شناسی دینی، اعتقادات جوامع مختلف دربارۀ ماوراء­الطبیعیه و نحوۀ پیدایش آن­هاست. سحر و جادو نیز بخش مهمی از نظام عملکرد اعتقادی اقوام را می­سازد. رمان اهل غرق که با شهرت گسترده خود، منیرو روانی­پور را در زمرۀ نویسندگان شهیر ایران قرار داد از قصه­های عامیانۀ ایرانی است که ریشه در عقاید و باورهای دیرین مردم خود دارد. قصۀ مردمانی که در مقابل نیروی ناشناختۀ ماوراءالطبیعه، ناگریز دست به دامان رفتارهای جادویی متقابل شدند. براساس پژوهش انجام یافته این رفتارها در ایران باستان و ادیان ابتدایی رواج داشته ­است طوری که جادو را به دو مقوله جادوی سیاه و جادوی سفید تقسیم­بندی نمودند. اولی مطرود و ناپسند و دومی مقبول و مورد تأیید بود. در این جستار ابتدا به تعریف و ویژگی­های ابزار جادویی منطبق با مردم­شناسی دینی پرداخته­ شده و سپس شواهد متنی ارائه‌گردیده‌است. یافته­ها نشان­می­دهند؛ برای مقابله با جادوی سیاه شخصیت­های جادویی همچون «آبی­ها، بوسلمه، دی­زنگرو، والاحضرت» از ابزارهای مختلفی همچون: «جادو، طلسم، نمک، اسپند» استفاده شده­است.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Anthropological Study of the Elements of Witchcraft in the novel of From Drowning by Moneer Ravanipoor

نویسنده [English]

  • Zeynab Rahmanian
Associat proffesr of persian langue and literacher
چکیده [English]

Anthropology is the knowledge of people, their culture and their life history, which have many subcategories. It is necessary to mention the religious anthropology that is one of them. The field of religious anthropology is the belief of different societies about supernatural and their emergence. Magic also forms an important part of the religious belief system. The novel of From Drowning , with its  widespread fame, was written by  Monir Ravanipoor who is one of the great Iranian writers in  the folk tales of Iran that is rooted in the ancient beliefs and the beliefs of  people.  They are the stories of people who inevitably engage in magical behaviors in the face of an unknown metaphysical force. According to research conducted in ancient Iran and primitive religions, these behaviors were divided into two categories: black magic and white magic. The former was despicable and obscene, and the latter acceptable and approved. This article first deals with the definition and characteristics of magical tools consistent with religious anthropology, and then provide the textual evidence. The findings show that various tools such as "magic, spell, salt, spandex" have been used to counter the black magic of magical characters such as "Blue, Boosalame, Disengro, and Majesty" are of the mgical tools such as Magic, Talisman, Salt and Sepand.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Magic
  • Talismans
  • From Drowning
  • Magical Behaviors

مراجع

آقاعباسی، یدالله (1386)، «باران­خواهی»، مجلۀ مطالعات ایرانی، سال ششم، شمارۀ 12، صص 7-13.
افشاری، مهران (1378)، تازه به تازه نوبه نو، چاپ دوم، تهران: چشمه.
اوشیدری، جهانگیر (1371)، دانشنامۀ مزدیسنا، چاپ اول، تهران: نشر مرکز.
باقری حسن­کیاده، معصومه، حشمتی، مهناز (1393)، «پیشگویی و طالع­بینی در متون ایرانی دورۀ میانه»، فصلنامۀ فرهنگ و ادبیات عامه، سال دوم، شمارۀ 3، صص 14-20.
بهار، مهرداد (1386)، از اسطوره تا تاریخ، چاپ پنجم، تهران: چشمه.
-------- (1387)، پژوهشی نو در اساطیر ایران، چاپ هفتم، تهران: آگاه.
پور داوود، ابراهیم (1377)، یشتها، چاپ اول، تهران: اساطیر.
تسلیمی، علی (1388)، گزاره­هایی در ادبیات معاصر ایران، چاپ دوم، تهران: کتاب آمه.
خاقانی شروانی، بدیع­الزمان (1375)، دیوان خاقانی، مصحّح جهانگیر منصور، تهران: نگاه.
خوارزمی، حمیدرضا و حسین الله توکّلی (1396)، «طلسم و طلسم­شکنی در فرهنگ عامۀ جبال بارز جیرفت»، دوماهنامۀ فرهنگ و ادبیات عامه، سال 5، شمارۀ 16، صص 137-160.
دماوندی، مجتبی (1384)، جادو در اقوان ادیان و بازتاب آن در ادب فارسی، چاپ اول، سمنان: دانشگاه سمنان.
دهخدا، علی­اکبر (1377)، لغت­نامه، دانشگاه تهران، مؤسسۀ دهخدا.
رستگارفسایی، منصور (1383)، پیکرگردانی در اساطیر، چاپ اول، تهران: ناشر پژوهشگاه علوم انسانی.
روانی­پور، منیرو (1369)، اهل غرق ، چاپ دوم، تهران: خانة آفتاب.
رید، نولین (1363)، در توحش انسان عصر، ترجمة محمود عنایت، هاشمی، چاپ سوم، تهران: چشمه.
سالاری، محمد (1380)، پژوهشی در سحر و جادوگری، چاپ اول، قم: مشهور.
سرکاراتی، بهمن (1378)، «پری، سایه­های شکارشده»، گزیده مقالات فارسی، چاپ اول، تهران: قطره.
سلیمیان، سهیل (1387)، چیستی جادو، چاپ اول، تهران، آموزش و سنجش.
شمیسا، سیروس (1387)، فرهنگ اشارات ادبیات فارسی، چاپ اول، تهران: فردوسی.
فکوهی، ناصر (1385)، «پاره­های انسان­شناسی»، مجموعه­مقاله­های کوتاه، نقدها و گفت­وگوهای انسان­شناختی، تهران: نشر نی.
کزازی، میرجلال‌الدین (1385)، رؤیا، حماسه و اسطوره، چاپ پنجم، تهران: نشر مرکز.
کلانتری، ابراهیم (1389)، فوق طبیعت از دیدگاه علم و قران، چاپ دوم، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
گریگور، آرتور، اس (1361)، اسرار طلسم و جادو: دنیای ماوراء الطبیعه انسان اولیه، ترجمۀ پرویز نجفیانی، چاپ اول، تهران: عطایی.
گلسرخی، ایرج (1377)، تاریخ جادوگری، چاپ اول، تهران: علم.
 لانیته، ژاک (1388)، دهکده­های جادو، ترجمۀ مصطفی موسوی زنجانی، چاپ اول، تهران، جادوان خرد.
مزداپور، کتایون و همکاران (1387)، شناخت زن ایرانی در گسترۀ پیش تاریخ و تاریخ، ، چاپ دوم، تهران: انتشارات روشنگران و مطالعات زنان.
مزداپور، کتایون، (1381)، «کاربرد آیینی چند گیاه در نزد زرتشتیان معاصر ایران»، فصلنامه فرهنگ و مردم، تهران، سال اول، شمارة 1، 95-106.
مصاحب، غلامحسین (1352)، دایرة المعارف مصاحب، چاپ دوم، جلد سوم، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
معدن­کن، معصومه (1375)، نگاهی به دنیای خاقانی، چاپ اول، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
موسی­پور، ابراهیم (1387)، دوازده + یک (سیزده پژوهش دربارۀ طلسم، تعویذ و جادو)، گردآوری و ترجمة ابراهیم موسی­پور، چاپ اول، تهران: کتاب مرجع.
نامور مطلق، بهمن (1387)، اسطوره متن هویت­ساز، تهران: علمی و فرهنگی.
نجم­آبادی، محمود (1371)، تاریخ طب در ایران قبل از اسلام، چاپ دوم، تهران: دانشگاه تهران.
هدایت، صادق (1356)، نیرنگستان، چاپ دوم، تهران: جاویدان.
یاحقی، محمدجعفر (1391)، فرهنگ اساطیر و داستان­واره­ها در ادبیات فارسی، چاپ سوم، تهران: فرهنگ معاصر
یاوری، حورا (1388)، داستان فارسی و سرگذشت مدرنیته در ایران (گفتارهایی در نقد ادبی)، چاپ اول، تهران: سخن.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار