تحلیل محتوا و فرم داستان به کی سلام کنم با رویکرد جامعه شناختی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شهرکرد

2 استاد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شهرکرد

چکیده

هر اثر ادبی بازتابندة مسائل اجتماعی و تصویری از جامعة عصر نویسنده است. شناخت این مسائل در آثار ادبی بر پایة جامعه‌شناسی قابل دریافت است. جامعه‌شناسی ادبیات، اثر ادبی را پدیده‌ای اجتماعی می‌داند زیرا ساختار جهان اثر ادبی بازتاب واقعیت‌های اجتماعی یا بیان نمادین آن­ها است. پژوهش حاضر با توجّه به نظریات جامعه‌شناسی، به‌ویژه نظریات گلدمن به تحلیل داستان به کی سلام کنم دانشور پرداخته و آن را در حوزة فرم و محتوا مورد بررسی قرارداده­است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد؛ دانشور نویسنده‌ای واقعگرا و آشنا به مسائل پیرامون خود و اجتماع است. او با محوریت قرار دادن زن، وضعیت و حقوق نادیده گرفته­شدة او را نشان­می‌دهد و نسبت به آن انتقاد دارد. همچنین دین‌داری ظاهری، تبعیض طبقاتی و فقر را مورد نقد قرارمی‌دهد. یأس، خرافه‌گرایی و مردستیزی از دیگر مسائل مطرح­شده در این داستان است که جنبه‌های روان­شناسانة داستان را بیان­می‌کند. در حوزة فرم نیز به عناصر مهمی از داستان اشاره­شده­است که در راستای محتوا به کارگرفته­شده‌اند. انتخاب عنوان و شروع مناسب از شگردهای داستان‌پردازی دانشور است. شخصیّت‌ها نیز در این داستان واقعی و باورپذیر ساخته و پرداخته­شده‌اند و شخصیّت‌پردازی در جهت موضوع داستان شکل گرفته‌است. واکاوی روایتِ راویِ درون داستانی و راویِ برون داستانی، نشان می‌دهد؛ نویسنده از روایت جهت ارائة ساختار حاکم بر جامعه استفاده کرده­است. همچنین نویسنده با استفاده از لحن زنانه، مهارت در فضاسازی داستان، فضای استبدادی عصر خود را نشان داده­است.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Analyzing the content and the story form "To whom I greet" with a sociological approach

نویسندگان [English]

  • Fakhri Zarei 1
  • Jahangir Safari 2
2 Professor of Persian Language and Literature. Shahrekord University
چکیده [English]

Each literary work reflects the social issues and picture of the writer's society age, which recognizing these issues is receivable by examining literary works based on sociology. Sociology of Literature suppose literary work as a social phenomenon because the structure of the world of literary work reflects social realities or their symbolic expression. The present study, analyzes and reviews the story of "To whom I greet? " Daneshvar, based on sociological theories, especially Goldman's ideas and has examined it in the field of form and content. The results of this research shows that Daneshvar is a realist writer who is familiar with community. By focusing on women, she shows and criticizes on their ignored status and rights. She also criticizes apparent religiosity, class discrimination, and poverty. Disappointment, superstition and anti-masculinity are other issues raised in this story that express the psychological aspects of the story. In the area of form, there are also important elements in the story that have been expressed the psychological aspects of the story. Choosing the title and proper start is Daneshvar's special storytelling techniques. Characters have also been created real and believable in this story, and personalizing has been shaped by the theme of the story. Probing of the interior narration of the narrator's story,, the exterior narrator i.e, show that the author has used narration to present the structure of the society. The author has also shown the skill in plotting the story, the authoritarian atmosphere of his age by using the feminine tone.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sociology criticizing
  • Story Elements
  • Content
  • Form
  • Daneshvar

مراجع

آدورنو، تئودور و یون پاسکادی و دیگران (1376)، جامعه، فرهنگ، ادبیات، لوسین گلدمن، ترجمة محمدجعفر پوینده، چاپ اول، تهران: چشمه.
------------، جورج لوکاچ، لوسین گلدمن و... (1396)، درآمدی بر جامعه‌شناسی ادبیات، ترجمة محمدجعفر پوینده، چاپ دوم، تهران: چشمه.
امامی، نصرا... (1393)، مبانی و روش­های نقد ادبی، چاپ پنجم، تهران: جامی.
اوکانر، فرانک (1381)، صدای تنها (مطالعه و تحلیل ساختاری داستان کوتاه)، ترجمة شهلا فیلسوفی، چاپ اول، تهران: اشاره.
بورنوف، رولان، رئال اوئله (1379)، جهان رمان، ترجمة نازیلا خلخالی، چاپ ششم، تهران: نگاه.
بیات، حسین و سعید عبادی جمیل (1397)، «جلوه‌های درد سترونی در مجموعه داستان به کی سلام کنم»، دوفصلنامة زبان و ادبیات فارسی، سال 26، شمارة 84، صص 31-51.
پاینده، حسین (1395)، داستان کوتاه در ایران، جلد 1، چاپ سوم، تهران: نیلوفر.
ثروت، منصور (1395)، آشنایی با مکتب‌های ادبی، چاپ چهارم، تهران: سخن.
دانشور، سیمین (1380)، به کی سلام کنم، چاپ پنجم، تهران: خوارزمی.
داودنیا، نسرین و مختار ابراهیمی (1395)، «بررسی دیدگاه زن مدارانه و بازتاب آن در آثار سیمین دانشور»،فصلنامة زن و فرهنگ، دورة 8، شمارة 28، صص 121-134.
درّی، نجمه؛ عاطفه نیکخو و یاسر فراشاهی‌نژاد (1396)، «تحلیل روایی دو داستان کوتاه به کی سلام کنم از سیمین دانشور و زن زیادی از جلال آل احمد»، دوماهنامة جستارهای زبانی، دورة 8، شمارة 6، (پیاپی 41) صص 247-251.
زرین‌کوب، عبدالحسین (1392)، نقد ادبی، چاپ دهم، تهران: امیرکبیر.
سپانلو، محمدعلی (1374)، نویسندگان پیشرو ایران، چاپ پنجم، تهران: سهیل.
سیدحسینی، رضا (1366)، مکتب‌های ادبی، چاپ نهم، تهران: نگاه.
سرشار، محمدرضا (1391)، جلوه‌هایی از ادبیات سیاسی امروز ایران، چاپ اول، تهران، مؤسسه فرهنگی هنری و انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
عسگری، عسگر (1389)، نقد اجتماعی رمان معاصر فارسی، چاپ دوم، تهران: فروزان.
فاولر، راجر (1395)، سبک و زبان نقد ادبی، ترجمة مریم مشرّف، چاپ اول، تهران: سخن.
فتوحی، محمود (1393)، بلاغت تصویر، چاپ سوم، تهران: سخن.
----------- (1392)، سبک‌شناسی، نظریه‌ها، رویکردها و روش‌ها، چاپ دوم، تهران: سخن.
قاسم‌زاده، محمد (1383)، داستان‌نویسان معاصر ایران، چاپ اول، تهران: هیرمند.
قنبری، بیتا و امین دایی­زاده جلودار (1395)، «تحلیل جامعه­شناختی آثار سیمین دانشور»، جامعه­پژوهی فرهنگی، سال هفتم، شماره 4 (پیاپی 22)، صص 131-157.
گلدمن، لوسین (1371)، جامعه‌شناسی ادبیات، ترجمة محمد پوینده، چاپ اول، تهران: هوش و ابتکار.
---------- (1369)، نقد تکوینی، ترجمة محمدتقی غیاثی، چاپ اول، تهران: بزرگمهر.
گلشیری، هوشنگ (1376)، جدال نقش با نقاش در آثار سیمین دانشور، چاپ اول، تهران: نیلوفر.
لووی، میشل و سامی نعیر (1376)، مفاهیم اساسی در روش لوسین گلدمن، ترجمة محمدجعفر پوینده، چاپ اول، تهران: چشمه.
محمدی، الهام و هدا یاقوتی (1397)، «تحلیل جامعه­شناختی خودآگاهی زن در جدال با ساختارهای سنتی و مدرن مورد مطالعه رمان­های سیمین دانشور»، پژوهشنامة زنان، دوره 9، ویژه­نامه، صص 77-100.
میرصادقی، جمال (1382)، داستان‌نویس‌های نام‌آور معاصر ایران، چاپ اول، تهران: اشاره.
------------ (1380)، عناصر داستان، چاپ چهارم، تهران: سخن.
------------ (1381)، جهان داستان، چاپ اول، تهران: اشاره.
------------ (1392)، «تفسیر داستان به کی سلام کنم»، در: یادنامة سیمین دانشور، بی سرو سیمین، تدوین سیّد جواد میرهاشمی، چاپ اول، تهران: انتشارات مَن.
میرعابدینی، حسن (1396)، صدسال داستان‌نویسی، چاپ ششم، تهران: چشمه.
نظری، نجمه و سعید عبادی جمیل (1395)، «بازتاب رمانتیسم اجتماعی در داستان به کی سلام کنم»،فصلنامة روایت‌پژوهی، سال 4، شمارة 14، صص 112-97.
-------- و مهناز محمدلو (1394)، «رد پای رئالیسم در «به کی سلام کنم؟»»، پژوهش­های نقد ادبی و سبک‌شناسی، دورة 6، شمارة 21، صص 195-214.
نیازکار، فرح؛ مرتضی جعفریو ساناز رجبیان (1397)، «زن آرمانی؛ زن فتانه در آثار: سیمین دانشور، شهرنوش پارسی‌پور،غزاله علی‌زاده، منیرو روانی‌پور و بلقیس سلیمانی»، فصلنامة زن و جامعه، دورة 9، شمارة 34، صص 321-358.
ولک، رنه (1377)، تاریخ نقد جدید، جلد چهارم، بخش اول، ترجمة سعید ارباب شیرانی، چاپ اول، تهران: نیلوفر.
------- و آوستن وارن (1373)، نظریة ادبیات، ترجمة ضیا موحّد و پرویز مهاجر، چاپ اول، تهران: علمی و فرهنگی.
یوسف، عباس (1394)، رئالیسم در ادبیات داستانی ایران و عراق، (بررسی تطبیقی در آثار سیمین دانشور و فؤاد تکرلی)،چاپ اول، تهران: نگاه.
یونسی، ابراهیم (1379)، هنر داستان‌نویسی، چاپ ششم، تهران: نگاه.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار