بررسی کارکرد عنصرگفتگو در شخصیّت‌پردازی بعد از ظهر آخر پاییز بر پایه نظریه منطق مکالمه باختین

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه آزاد تهران جنوب

2 دانشجوی دکترای دانشگاه علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد

چکیده

پس از ارائة نظریه گفتمان باختین و دیدگاه وی در باب رمان «چندآوایی» فرصتی در اختیار منتقدان ادبی قرارگرفت تا با خوانشی جدید و عمیق به بررسی و نقد آثار ادبی بپردازند و لایه­ های زبانی آثار را بکاوند. اهمیّت عنصر گفتگو در داستان از یک سو و برجسته­سازی جایگاه کارکرد این عنصر از منظر نظریه گفتمان باختین در داستان از سوی دیگر، ضرورت دقّت و تعمق در کاربرد این عنصر را در داستان و رمان دو چندان کرده و به نقش برجسته آن در پرداخت دیگر عناصر داستانی چون شخصیّت، پیرنگ، زمان و مکان هویتی مستقل داده است. نوشتار حاضر به بررسی نقش و کارکرد عنصر گفتگو در پرداخت و معرفی شخصیّت اصلی بعدازظهر آخر پاییز
می­پردازد. عنصر گفتگو در این داستان به صورت تک‌گویی درونی و جریان سیال‌ذهن از سوی شخصیّت اصلی داستان در اثر بیان می‌شود و نویسنده از طریق این تک‌ گویی‌ها و به مدد بیان افکار و اندیشه­ های این شخصیّت در داستان به معرفی و پرداخت شخصیّت­ها در اثر می‌پردازد.
 
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Study of Functionality of the Discourse Element in Characterization in Baad Az Zohr Akhar Paeez due on Bakhtin’s Conversation Logic

نویسندگان [English]

  • Ahmad Abomahbob 1
  • Abbas Saeidi 2
چکیده [English]

After presenting the theory of Bakhtin's discourse and his view of the novel "poly phony", an opportunity was given to the literary critics to examine and to criticize the literary works with a new reading and to dip the linguistic layers of works. On the one hand, the importance of the element of dialogue in the story and the highlighting the function of this element from the viewpoint of Bakhtin's discourse theory in the story, on the other hand, made the necessity of accuracy and thoughtfulness in the application of this element in the story and novel, and its outstanding role in paying other elements of the story, such as character, plot, time and place, have given it an independent identity.
    The present paper examines the role and the function of the element of dialogue in paying and introducing the main character of Baad Az Zohr Akhar Paeez.
The element of conversation in this story is expressed in the form of internal monologue and the stream of consciousness by the main character of the story, and the writer, through these monologues and through the expression of thoughts and thoughts of this character in the story, deals with the introduction of characters.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Antagonists
  • Protagonists
  • Ancient Literature
  • Fictional Literature
احمدی، بابک (1378)، ساختار و تأویل متن، تهران: چاپ14، نشر مرکز.
اسمیت، فیلیپ (1383)، درآمدی بر نظریه فرهنگی،  مترجم حسن پویان، تهران، پژوهش‌های فرهنگی.
آلن، گراهام (1380)، بینامتنیت، پیام یزدان‌جو، تهران:  نشرمرکز.
آلوت، میریام (1380)، رمان به روایت رمان‌‌نویسان، ترجمه محمد حق‌شناس، تهران:  نشر مرکز.
انوشه، حسن (1381)، فرهنگ‌نامه ادبی فارسی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
باختین، میخاییل (1387)، تخیل مکالمه‌ای، ترجمه رویا پورآذر،  تهران: نشر نی.
براهنی، رضا (1362)،  قصه‌نویسی، تهران: نشرنو.
بهارلو، محمد (1375)، «ذوق‌ورزی و نوآوری صادق چوبک»، دنیای سخن، سال 11، شمارة 71. صص 26- 32.
بیات، حسین (1383)، «زمان در داستان‌های جریان سیال‌ذهن»، فصلنامه پژوهش‌های ادبی، شمارة 6، صص 7-32 .
پژوهنده، لیلا (1384)، «فلسفه و شرایط گفتگو از چشم‌انداز مولوی با نگاهی تطبیقی به باختین و بوبر»، مقالات و بررسی‌ها، دفتر 77، فلسفه، تابستان، صص 11- 34.
 پوینده، محمدجعفر (1373)، سودای مکالمه، خنده و آزادی، تهران: شرکت فرهنگی هنری آرست.
تودوروف، تزوتان (1377)، منطق گفتگویی میخائیل باختین، ترجمه داریوش کریمی، تهران: مرکز.
چوبک، صادق (1351)، خیمه‌شب‌بازی، تهران، چاپ چهارم، جاویدان.
حکیمی، محسن (1374)، «ساختارگرایی آغازین»، کلک، شمارة 71-71، بهمن و اسفند. صص 161- 169.
داد، سیما  (1393)،  فرهنگ اصطلاحات ادبی، چاپ ششم، تهران، انتشارات مروارید.
دزفولیان، بالو (1389)، «رویکردی انتقادی به رای باختین در باب حماسه با محوریت شاهنامه فردوسی»، پژوهش زبان و ادبیات فارسی، شمارة 19، زمستان، صص 155- 125.
صحرایی، قاسم و حیدری، علی، میرزایی مقدم، مریم،  (1391)، «عنصر گفتگو در تاریخ بیهقی»، زبان و ادب فارسی (دانشگاه تبریز) ، شمارة 226. صص 74- 47.
عباسی، حبیب‌الله، فرزاد بالو (1388)، «تأملی در مثنوی معنوی با رویکرد منطق مکالمه‌ای باختین»، نقد ادبی، بهار،  شمارة 5،  صص 147- 173.
غلامحسین‌زاده، غریب‌رضا (1387)، «حضور دو دنیای تک‌صدا و چندصدا در اشعار حافظ: خوانشی در پرتو منطق مکالمه میخاییل باختین»، شناخت؛ 1387؛ شمارة57، صص 256- 235.
....................... و غلامپور، نگار (1387)، میخایل باختین، تهران: نشر روزگار.
قاسمی‌پور، قدرت (1391)، «درآمدی بر نظریه گونه‌های ادبی»، ادب پژوهی، شماره نوزدهم، صص 29-56.
محمودی، حسن (1381)،  نقد وتحلیل وگزیده داستان‏های صادق چوبک،تهران،چاپ اول، نشر روزگار.
مقدادی، بهرام (1378)، فرهنگ اصطلاحات ادبی، از افلاطون تا عصرحاضر، تهران:  فکر روز.
.........................و بوبانی، فرزاد (1382)، «جویس و منطق مکالمه، رویکردی باختینی به اولیس جیمزجویس»، مجله پژوهش زبان‌های خارجی، پاییز و زمستان، شمارة 15، صص 29- 19.
مکاریک، ایرنا ریما (1385)، دانش‌نامه نظریه‌های ادبی معاصر، ترجمه مهران مهاجر، محمد نبوی، نشر آگه.
موسوی، سیدکاظم و مددی، غلامحسین و زارعی، فخری، «بررسی عنصر گفت‌وگو در داستان سیاوش»، مطالعات داستانی، دورة 1، شمارة3، بهار 1392، صص 108- 92.
میرصادقی، جمال (1376)،  عناصر داستانی، تهران: چاپ سوم با ویرایش جدید، سخن.
نامور مطلق، بهمن (1387)، «باختین، گفتگومندی و چندصدایی مطالعه پیشابینامتنیت باختینی»، پژوهشنامه علوم انسانی، شمارة 57، بهار، صص 414- 397.
نبی‌لو، علیرضا (1389)، «بررسی و تحلیل عناصر داستانی فرائد السلوک»، پژوهش‌های زبان و ادبیات فارسی، دورة جدید شمارة 7، پاییز، صص 116-97.
یونسی، ابراهیم (1369)، هنر داستان‌نویسی، تهران:  چاپ پنجم، نگاه.