مقایسه و سنجش داستان منظوم «بت سومنات» و داستان منثور «جوان مشت-زن» از بوستان و گلستان سعدی بر اساس تحلیل انتقادی گفتمان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

سعدی، در نثر سهل و ممتنعش، معلّم اخلاق و در مثنوی، طرّاح سیاست‌های رفتار اجتماعی و «رستاخیز ادبی» است؛ وی در بهره‌گیری از داستان به تبعیّت از آموزش دینی‌اش که مبتنی بر یافته‌های قرآنی است، کوشاست. اغلب قصّه‌ها و حکایت‌های سعدی در گلستان و بوستان، داستانک تعلیمی محسوب می‌شوند و داستان مثال تأیید و تأکید مطلب پس یا پیش از خود هستند.
      امّا در داستان‌های بت سومنات و جوان مشت­زن، خود داستان نیز اهمّیّت می‌یابد و عناصر داستانی به کار برده شده در آن‌ها؛ در کنار کلّی‌گرایی، نداشتن زمان و مکان واقعی، کاربرد فراواقعیّت و عناصر غیرواقعی، جبرگرایی، قلّت قهرمانان و شخصیّت­ها و ثابت و ایستا ماندن آن‌ها، خودنمایی می‌کنند؛ به خصوص که مضامین آن‌ها و درون‌مایه‌شان نیز مخصوص به خود آن‌هاست و تأیید یا ردکنندۀ سخن پیش یا پس از خود هم نیستند.
هدف این پژوهش آن است که با بررسی این دو داستان، چگونگی عملکرد سعدی را در بهره­گیری از داستان کوتاه و نحوۀ روایت و شخصیّت­پردازی و برخی از عناصر داستان، از منظر تحلیل انتقادی گفتمان، نشان دهد و در نظم و نثر با یکدیگر مقایسه کند. دستاورد پژوهش آن است که سعدی چندان در بندِ کاربست و استفاده از عناصر داستان نیست و بیشتر به سیاق کهن، حکایت‌پردازی و قصّه‌گویی می‌کند؛ امّا توانمندی لازم برای بهره‌مندی از داستان کوتاه را دارد ولی به دلیل اهمّیّت و اولویّت دادن به پیام و تعلیم، داستان را به درجۀ دوّم اهمّیّت تنزّل می‌دهد.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Comparative study of Bat Sumenat story and Sadi’s story Entitled Boxer Young Man due to The Discourse Analysis

چکیده [English]

Sadi’s prose is easy and his Masnavi is a teacher of morality, a designer of politics of social behavior as well as the literary rising, he tries to use Quran and the religious instructions in his stories, which have been composed in Golestan an Boostan, they are called the deductive short stories that approve what was said before or after it. Though, the story itself is important in Bat Sumenat story and Boxer Young Man, beside the elements of story, generallism, minus actual time and place, meta-reality, unnatural elements, naturalism, less hero, the stable characters, the subjects and the themes were approved or rejected what was said before or after it. The goal of study is to examine two stories due to the method of narration, characterization, the elements of story, discourse analysis, in order to compare them in prose and poetry. Findings mostly refer to the traditional method of narration, but the story leaves to the second level due to the instructive message.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Sadi’s Boostan and Golestan
  • Elements of story
  • Similarity
  • Discourse Analysis