جاذبه‌های عشق در صدا و سیمای شیرین

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

چکیده:
در منظومۀ عاشقانۀ خسرو و شیرین، دو رابطۀ عاشقانه روایت می­شود که از گونۀ عشق مجازی (عشق زمینی) است. نخست عشقی که میان خسرو و شیرین شکل می­گیرد و دیگری دلبستگی یک سویۀ فرهاد به شیرین است. با توجّه به تعریف­ها و نیز تقسیم­بندی­ای که ابن­سینا از عشق ارائه کرده است، عشق خسرو و شیرین در آغاز عشق مجازی حیوانی است که بر پایـۀ زیبایی­های جسمـانی و ظاهـری معشـوق شکـل می­گیرد؛ یعنی خسرو با شنیدن وصف زیبایی­های شیرین از زبان شاپور عاشق او می­شود و شیرین نیز با دیدن تصویری که تنها نشان­دهندۀ جذّابیّـت­های ظاهـری خسـرو است، به او دل می­بندد. در پایان داستان، این عشق مجازی حیوانی با مدیریّت شیرین بر رابطۀ عاشقانه، یعنی عفاف ورزیدن و جلوگیری از سقوط آن در گرداب هوس، به عشق مجازی نفسانی که بنیاد آن بر مشابهت و مشاکلت دو نفس (روح) است، ارتقا می­یابد.
عشق فرهاد به شیرین، عشقی یک­سویه، ابراز نشده و ناکامیاب است. فرهاد عشق را ابراز نمی­کند و در خیال خود با شیرین عشق می­ورزد. این عشق مکتوم و ناکامیاب را عشق عذری نیز نمی­توان به شمار آورد؛ چراکه به جز ویژگی از درد عشق مردن، فاقد دیگر ویژگی­های عشق عذری، مانند وصل نخواستن و سرّ پوشاندن است. عشق فرهاد به شیرین، چنانکه گفته شد عشقی یک طرفه است؛ زیرا هیچ نشانه­ای در متن داستان وجود ندارد که بیانگر تمایل شیرین نسبت به فرهاد باشد. می­توان گفت داستان عشق یک­سویۀ فرهاد به عنوان روایتی فرعی برای پردازش شخصیّت خسرو و شیرین  به کار رفته است.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Love Fascinations in Shirin's Voice and Image

چکیده [English]

Abstract:
In the love poem "Khosrow va Shirin" two love relations are narrated which are virtual (corporal) in nature. One is the mutual love which takes shape between Khosrow and Shirin, and the other one is the one-way love which only the former has for the latter. Considering the definitions and categorizations of love provided by Avicenna, the love between Khosrow and Shirin was firstly a virtual animalistic love which was based on the bodily beauties of Khosrow's mistress; that is, Khosrow falls in love with Shirin only after he hears Shahpour describing her as a physically charming woman. Shirin, too, falls in love with Khosrow when she sees a portrait of him which only shows his physical charm. However, at the end of the story, when via chastity and forbearance the mistress controls their love from falling into passion and debauchery, their virtual physical love, which was heretofore based on outer beauty and corporal charm, is changed to a virtual spiritual love based on inner beauty and the soul similarities of the lover and beloved. Farhad's love to Shirin is a one-way unrequited love which he never articulates and which he keeps alive only in his dreams. This suppressed unrequited love cannot be considered Ozry love also, because with the exception of one feature of Ozry Love, which is that the lover dies of love, Farhad's love has none of the features of Ozry love: the beloved's refuse to come to union with the lover and (her) concealing the secret of love. Farhad's love to Shirin is, as it was said, a one-way love, because there is nothing in the story to suggest the love of the latter to the former. One can say that Farhad's one-way love to Shirin is a marginal narrative which the author creates for characterizing Khosrow and Shirin.  
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Key words: Nezami
  • "Khosrow va Shirin"
  • love
  • One-way love