تحلیل داستان لیلی و مجنون نظامی بر مبنای نظریّۀ مثبت‌اندیشی سلیگمن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد چالوس، دانشگاه آزاد اسلامی، چالوس، ایران.

2 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد چالوس، دانشگاه آزاد اسلامی، چالوس، ایران.

3 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد چالوس، دانشگاه آزاد اسلامی، چالوس، ایران

چکیده

مسألۀ اساسی این پژوهش بررسی منظومۀ لیلی و مجنون نظامی بر مبنای نظریّۀ مثبت‌اندیشی سلیگمن، به روش توصیفی- تحلیلی است. اعمال و رفتار هر یک از شخصیّت‌های این منظومه و مفاهیم گنجانده‌شده در لابه‌لای اشعار با فضایل و مؤلّفه‌های مثبت‌اندیشی مطرح در نظریّۀ مذکور مطابقت داده‌شده و پس از تحلیل نتایج، داده‌های به‌دست آمده به شکل نمودار ارائه شده است. نظامی گنجوی که جامع علوم روزگار خود است، در شخصیت‌پردازی اشخاص داستان­ لیلی و مجنون با دیدگاه حکیمانۀ خود به پرورش فضایل نیکوی انسانی و تعالی روحی و روانی شخصیّت‌های منظومۀ خود توجّه ویژه داشته است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد شخصیّت‌های این منظومه، آراسته به فضایل شش‌گانه مطرح در نظریّۀ مثبت‌اندیشی سلیگمن هستند و ابیات راوی این فضایل، از بسامد بالایی در این اثر برخوردارند. عشق‌ورزی خردمندانه، انسانیّت و مهرورزی نسبت به هم‌نوعان و حتی وحوش، شجاعت در وفاداری عاشق و معشوق نسبت به یکدیگر، به تعالی رسیدن این عشق ناب، وجود برخوردهای عادلانه و حفظ اعتدال در افکار و اعمال و رفتار لیلی و مجنون که شخصیّت‌های اصلی این منظومه هستند، به میزان قابل توجّهی مشهود است. شایان ذکر است برخورداری از این فضایل در مورد اشخاص دیگر منظومه نیز صادق است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Analysis of "Leyli and Majnun" by Nezami based on Seligman's theory of Optimism

نویسندگان [English]

  • Samaneh Niroumand 1
  • Naeemeh Kia Lashaki 2
  • Vajiheh Torkamani Barandoozi 3
  • Maryam Shadmohammadi 2
1 Ph.D Candidate, Department of Persian language and literature, Islamic Azad University, Chalous Branch, Iran.
2 Assistant Professor, Department of Persian Language and Literature, Islamic Azad University, Chalous Branch, Iran.
3 Assistant Professor, Department of Persian Language and Literature, Islamic Azad University, Chalous Branch, Iran.
چکیده [English]

The currnt srudy aims at utilizing Seligman's theory of optimism so as to analyze "Leyli and Majnun" by Nezami in a descriptive-analytical method. The actions and behavioral features of each character in this book of this book and the included concepts provided in the poems are matched with the virtues and components of optimism presented in the mentioned theory. Having collected the data in the ofrm of graphs, the results indicated that Nezami Ganjavi, who is known as a figurehead of sciences back in his time, has paid special attention to nurturing the good human virtues nd spiritual and psychological excellence of the characters (Leyli and Majnun) in his poetry. Also, The results have depicted that the characters are adorned with six virtues that are provided by Seligman's theory of optimism and these evirtues are frequently narrated in this verse as well. The so called virtues comprise Wise love, humanity and compassion for fellow human beings and even beasts, courage in loyalty between the lover and the beloved, the transcendence of existing pure love, justly ethics between the two, and the maintenance of moderation in their thoughts, actions, and behavior of Leyli and Majnun, who are the main characters of this work. It is worth-mentioning that these virtues are also applied to other people in this book.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Leyli and Majnun
  • Theory of positive thinking
  • six virtues

مراجع

 اخروی، مهدی؛ بهنام­فر، محمد. (1395) «تحلیل روا­ن­شناختی مخزن­الاسرار نظامی گنجوی». یازدهمین گردهمایی انجمن ترویج زبان و ادبیات فارسی، رشت، صص 384-414.
اسماعیلی، مریم؛ یزدانی، محمد. (1396) «مطالعه تطبیقی فضایل اخلاقی شش­گانه در روان­شناسی مثبت و نهج‌البلاغه». فصلنامه مطالعات اسلام و روان­شناسی، سال 11، شماره20، صص 149-175.
امام علی(ع)، (1396)، نهج­البلاغه، مترجم حجت‌الاسلام محمد دشتی، قم: نشتا.
پیترسون، کریستوفر؛ سلیگمن، مارتین. (1396) روان­شناسی مثبت فضایل و توانمندی­های شخصیّت، جلد اول، چاپ دوم. ترجمه کوروش نامداری؛ مهدی آیتی؛ گلی­تا امساکی؛ مهسا موحد ابطحی. اصفهان: یار مانا.
پیرمرادیان، حمیدرضا؛ آبدانان، محمود؛ کریمی­فرد، غلامرضا؛ امامی، نصرالله. (1393) « داستان لیلی و مجنون در گسترۀ ادبیات تطبیقی» (مطالعه موردی: ادبیات و هنرهای زیبا). کاوش­نامه ادبیات تطبیقی (مطالعات تطبیقی عربی- فارسی)، سال چهارم، شماره 13، صص1-20.
پیرانی، منصور. (1392) «نگاهی به شعر حافظ با رویکرد روان­شناسی مثبت­نگر مارتین سلیگمن».  هفتمین همایش پژوهش­های ادب فارسی، هرمزگان: صص338-357.
خوشحال، طاهره؛ عباسی، زهرا. (1396) «مردم­گرایی و نوع­دوستی در عرفان اسلامی و مقایسۀ آن با روان‌شناسی مثبت»، پژوهش­های ادب عرفانی (گوهر دریا)، سال یازدهم، شماره دوم صص29-54.
درپر، مریم؛ یاحقی، محمدجعفر (1389) «تحلیل روابط شخصیت­ها در لیلی و مجنون نظامی». مجله بوستان ادب (مجله علوم اجتماعی و انسانی سابق)، شماره سوم، دوره دوم، پیاپی 1 (59)، صص 65-89.
ستودیان، مهدی. (1387) «ریشه­یابی داستان لیلی و مجنون». فصل­نامه تخصّصی ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد، دوره 5، شمارۀ 18، صص 95-119.
سلیگمن، مارتین. (1397) شادمانی درونی (روان­شناسی مثبت­گرا در خدمت خوشنودی پایدار). ترجمه: مصطفی تبریزی، رامین کریمی و علی نیلوفری. تهران: دانژه.
سلیگمن، مارتین. (1398). از شادکامی تا بالندگی. ترجمه زهره قربانی. تهران: سایه سخن.
صفا، ذبیح‌ا... . ( 1363). تاریخ ادبیّات در ایران، جلد دوم. تهران: فردوس.
عینی، نسرین. (1395) «بررسی عناصر نشانه­شناختی امیدواری در غزلیات حافظ با تکیه بر روان­شناسی مثبت­گرا». فصل­نامه علمی پژوهشی زبان و ادب فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج، سال هشتم، شماره­های پیاپی 26 و2۷، صص 2۷9-309.
فردریکسون، باربارا. (1397) مثبت­گرایی(چگونه به زندگی شور و نشاط بیشتری ببخشیم). ترجمه: نسرین پارسا و هامایاک آوادیس یانس. تهران: رشد.
کار، آلن. (1385) روان­شناسی مثبت علم شادمانی و نیروی انسانی. ترجمه حسن پاشا شریفی و جعفر نجفی زند. تهران: سخن.
گلی­زاده، پروین؛ یزدان­جو، محمد؛ مساعد، مینا. (1395) «تحلیل اندیشه­های مثبت­گرایانه در مثنوی معنوی از منظر علم روان­شناسی».  پژوهش­های ادب عرفانی( گوهر دریا)، سال10، شماره اول، صص110-128.
مگیار- موئی، جینا.ال. (1399) فنون روان­شناسی مثبت­گرا راهنمای درمانگران. ترجمه: دکتر فرید براتی سده. تهران: رشد.
ناصری، فرشته. (1395). «تحلیل ریخت­شناسی منظومه لیلی و مجنون بر اساس الگوهای ریخت­شناسی پراپ». فصلنامه تخصّصی تحلیل و نقد متون زبان و ادبیات فارسی، شماره28، صص 167-198.
نظامی، الیاس بن یوسف. (1388) کلّیات خمسۀ نظامی گنجوی، تصحیح و حواشی حسن وحید دستگردی، به اهتمام پرویز بابایی، چاپ اول. تهران: نگاه.
وینسنت پیل، نورمن. (1388) نتایج شگفت­انگیز تفکر مثبت، چاپ دوم. ترجمه امیر بهنام. تهران: نسل نواندیش.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار