واکاوی تکنیک های داستانی در رمان الوباء اثر هانی الراهب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.

2 استاد زبان و ادبیّات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.

3 استاد زبان و ادبیّات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

4 استادیار زبان و ادبیّات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

چکیده

رمان الوباء (1981) نوشتۀ هانی الراهب، رمان­ نویس مشهور سوری است که شاهکار ادبی او نیز به‌شمار می‌رود. این رمان، در جهان عرب، یکی از صد رمان برتر عربی شناخته می­شود. نویسنده، حوادث اجتماعی، تاریخی سوریه را به شیوۀ واقع ­گرایانه در این رمان ترسیم کرده است. بخشی از جذابیت و موفقیت این رمان، مرهون تکنیک­ های داستانی به‌کار رفته در آن است. تکنیک‌های داستانی، مجموعه­ شگردهایی است که به تسهیل در امر روایت داستان می‌انجامد. در واقع مفهوم تکنیک، دربارۀ چگونگی نگارش و روایت داستان و رمان است. در این مقاله، رمان الوباء اثر هانی الراهب از منظر کاربرد تکنیک­های داستانی در آن، به روش تحلیلی - توصیفی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. ازجمله  نتایج پژوهش این است که در رمان الوباء انواع روابط بینامتنی، درهم‌آمیزی موقعیت‌های مختلفِ موجد دو احساس متناقض موسوم به گروتسک، برخی تکنیک‌های روایی مانند روایت همزمان دو یا چند رخداد، فشرده‌سازی روایت و روایت از کل به جزء قابل ملاحظه است. از اهداف عمدۀ کاربرد این تکنیک­‌های داستانی این است که نویسنده اجازه ندهد کثرت شخصیت­ها، موضوع­ها و خرده‌قصه ­ها، انسجام درونی رمان را با خطر مواجه سازد و وی قادر باشد قصۀ­ رمان را به شیوه‌ای هنری- ادبی و جذّاب روایت کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An Analysis of Fictional Techniques in the Novel Al-waba by Hani Al-Raheb

نویسندگان [English]

  • Shahram Ghazizadeh 1
  • Yahya Marof 2
  • Tooraj Zinivand 3
  • Ali Dodman Koushki 4
1 PhD student of Arabic Language and literature, Faculty of literature and Humanities, Razi University, Kermanshah, Iran.
2 Professor of Arabic Language and Literature, Faculty of literature and Humanities, Razi University, Kermanshah, Iran.
3 Professor of Arabic Language and Literature, Faculty of literature and Humanities, Razi University, Kermanshah, Iran.
4 Assistant Professor of Arabic Language and Literature, Faculty of literature and Humanities, Razi University, Kermanshah, Iran.
چکیده [English]

Written by the famous Syrian novelist "Hani AL-Raheb", the novel Al-waba (1981) is considered as a masterpiece. It is known as one of the best among a hundred Arabic novels in the Arab world. In this novel, the author has depicted the social and historical events of Syria in a realistic manner. Using story techniques have a significant role in the charm and success of this novel. Story technique is considered to be a set of techniques facilitating the story narration. The concept of the techniques address the howness of writing and narrating stories and novels. In this paper, Al-waba is discussed from the perspective of using narrative techniques. The research conducts a descriptive- analytical method and the results revealed that intertextual relationships and combination of different situations create two contradictory feelings known as grotesque. In this respect, narrative techniques such as the simultaneous narration of two or more events, narrative compression, and the narration from whole to part are remarkable. One main purpose of using these story techniques is that the author does not allow the multiplicity of characters, topics, and sub-stories to endanger the inner coherence of the novel and will be able to narrate the story of novel with an attractive literary and artistic form

کلیدواژه‌ها [English]

  • Al-waba
  • Hani AL-Raheb
  • Fictional Technique
  • Narration

مراجع

قرآن کریم.
احمدی، بابک. (۱۳۹۶) ساختار و تأویل متن، چاپ هیجدهم. تهران: نشرمرکز.
ایرانی، ناصر. (۱۳۶۴) داستان: تعاریف و ابزارها و عناصر، چاپ اول. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
بالزاک، اونره دو. (۱۳۹۷) بابا گوریو، ترجمة م. ا. به آذین، چاپ چهاردهم. تهران: انتشارات دوستان.
تامسون، فیلیپ. (1384) گروتسک، چاپ اول. ترجمة غلامرضا امامی. شیراز: نوید شیراز.
تودوروف، تزوتان. (1986) نقد النقد، ط 2. ترجمة: سامی سویدان ولیلیان سویدان. بغداد: دار الشؤون الثقافیة العامة.
جینت، جیرار. (1985) مدخل لجامع النص. ترجمة: عبدالرحمان أیوب. بغداد: دار الشؤون الثقافیة العامة.
الدلی، یونس، سروة. (2018) شخصیات ألف لیلة و لیلة، من البناء إلى التوظیف فی الروایة العربیة، ط۱. دار الخلیج.
دهخدا، علی‌اکبر. (1377) لغت­نامۀ دهخدا، چاپ دوم. تهران: مؤسسۀ انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
الراهب، هانی. (1981) الوباء، ط1. بیروت: دار الآداب.
عزام، محمد. (1981) شعریة الخطاب السردی، ط1. دمشق: منشورات اتحاد الکتاب العرب.
فرزانه، بهمن. (1380) آشنائی با صادق هدایت، چاپ چهارم. تهران: مرکز.
قبانی، نزار. (2003) بهجة الاکتشاف: رسائل نزار قبانی و عبد الوهاب البیاتی وهانی الراهب إلى بسام فرنجیة. المؤسسة العربیة للدراسات و النشر.
کادن، ج. ای. (1386) فرهنگ ادبیات و نقد، چاپ دوم. ترجمة کاظم فیروزمند. تهران: شادگان.
گرین، کیت؛ لبیهان، جیل. (1383) درسنامۀ نظریه و نقد ادبی. ترجمة گروه مترجمان. ویراستار: حسین پاینده. تهران: روزنگار.
لحمدانی، حمید. (1991) بنیة النص السردی. بیروت: المرکز الثقافی للطباعة و النشر و التوزیع.
مکاریک، ایرما ریما. (1390) دانش­نامه نظریه ادبی معاصر، چاپ چهارم. ترجمة مهران مهاجر و محمد نبوی. تهران: آگه.
- موسی، خلیل. (2000) قراءات فی الشعر العربی الحدیث و المعاصر. دمشق: منشورات اتحاد الکتاب العرب.
النیشابوری، ابواسحاق ابراهیم بن منصور ابن خلف. (1382)  قصص الأنبیاء (داستان­های پیامبران)، چاپ سوم. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
وتار، محمد ریاض. (2000) شخصیة المثقف فی الروایة السوریة. دمشق: اتحاد الکتاب العرب.
وعد اللّه، لیدیا. (2000) التناص المعرفی فی شعر عزالدین المناصرة، ط1. بیروت: دار المندلاوی.
ابراهیمی، سهراب. (1388) «مقایسه تراژدی رستم و سهراب با اودیسه و ادیپوس». فصلنامه تخصصی ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی مشهد، شماره 21، صص ۱۳۰-۱۴۸.
خرقانی، حسن. (1384) «آرایه­های ترتیبی در قرآن مجید». مجلۀ تخصصی الهیات و حقوق، شمارۀ 17، (صص 13 – 37)
الخلیل، أحمد. (2015) «فی ذکری الروائی هانی الراهب». صحیفة تشرین، 25 سبتامبر.
عبدالقادر ناصر، سهام؛ أمانی کمال علوش. (2019) «التناص الأسطوری فی بعض روایات هانی الراهب»، مجلة جامعة تشرین، الآداب و العلوم الإنسانیة، المجلد (41)، العدد (4)، (صص 545 –560).
کمالوند، لیلی. (1392) «مفهوم تکنیک داستانی و جلوه ­های آن در داستان معاصر فارسی». فصلنامه تخصصی مطالعات داستانی، سال اول، شماره سوم.
مدبّری، محمود؛ حسینی سروری، نجمه. (1387) «از تاریخ روایی تا روایت داستانی؛ مقایسۀ شیوه ­های روایتگری در اسکندرنامه ­های فردوسی و نظامی». پژوهشنامه  گوهر گویا، سال دوم، شمارۀ 6.  
میرزایی، فرامرز؛ واحدی، ماشاءالله. (1388) «روابط بینامتنی قرآن با اشعار احمد مطر». نشریۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، دورۀ جدید، شمارۀ 25، (پیاپی 22). 
ویکلی، کریستین. (1384) «وابستگی متون، تعامل متون». ترجمه طاهر آدینه‌پور. پژوهشنامۀ ادبیات و نوجوان، شمارۀ 28، (صص 4- 15).
مرهج، یارا؛ موسوی، مصطفى. (1400) «تحلیل البعد الدینی کعنصر فی الهویة الثقافیة فی روایة الوباء لهانی الراهب». مجلة إضاءات نقدیة فی الأدبین العربی و الفارسی، المجلد (11)، العدد (42)، (صص139-161).
السقا، فادیا أحمد. (1981) جمالیات المکان فی روایات هانی الراهب، رسالة ماجستیر. إشراف: الأستاذ جودت إبراهیم. کلیة الآداب و العلوم الإنسانیة، جامعة البعث، الجمهوریة العربیة سوریة.
الخطباء، عبیر یاسین أعبد. (2016) ظاهرة التناص فی روایات هانی الراهب. رسالة الماجستیر. إشراف: محمد الشوابکة. جامعة مؤتة، کلیة الدراسات العلیاء.
نوال أحمد إسماعیل. (1981) تجربة هانی الراهب الروائیة: دراسة فی الرؤیة و التشکیل. أطروحة الدکتوراه، إشراف: حداد نبیل یوسف. جامعة یرموک أردن، کلیة الدراسات العلیاء.
محمدی محمدآبادی، محبوبه. (1395) بررسی تکنیک­ هایی روایی در رمان‌های هانی الراهب. رساله دکتری، استاد راهنما: حسین ابویسانی، دانشگاه خوارزمی، دانشکده ادبیات و زبان‌ها.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار