واکاوی داستان رستم و اسفندیار از منظر تکنیک های داستان نویسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.

2 کارشناسی ارشد رشته زبان و ادبیّات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه ایران.

چکیده

داستان رستم و اسفندیار یکی از برجسته ­ترین داستان­های سراسر شاهنامۀ فردوسی است. عمق معنایی و غنای محتوایی و کشش فراوان آن موجب شده، بسیاری آن را بر سایر داستان­های برجستۀ شاهنامه چون رستم و سهراب و سیاوش ترجیح دهند. مقدمۀ این داستان حتی در داستان­های پیش از آن نیز آماده گشته است. عمق و غنا و کشش آن، صرفاً دلایل محتوایی و پیرنگی ندارد، بلکه ناشی از شگردها و تکنیک­هایی به‌کار رفته در آن است. در این جستار، تکنیک­های به‌کار رفته در داستان رستم و اسفندیار که با محتوای آن هماهنگی تامّ و تمام پیدا کرده، بحث و بررسی و واکاوی شده است. روش تحقیق در این مقاله مبتنی بر پژوهش‌های پیشین و کتابخانه ­ای در ارتباط با تکنیک­های داستان­نویسی کلاسیک و مدرن است. بهره ­گیری از این پژوهش­ها و شیوۀ پرداخت مسائل، با رویکردی تحلیلی و نقادانه است. نتیجۀ کلی این واکاوی این است که تکنیک­های عمدۀ به‌کار رفته در این داستان، امروزه در ادبیات داستانی و سینمای مدرن کاربرد دارند و حتی آنجا که فردوسی از شگردهای کلاسیک داستان­ سرائی بهره برده است چیزی به آن افزوده و از آن شگرد کلاسیک فراتر رفته است. پس بیراه نیست اگر درباره روایت فردوسی نه داستان‌سرائی، بلکه ترکیب داستان ­نویسی را به‌کار ببریم.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Analyzing the story of "Rostam and Esfandiar" from the perspective of modern storytelling techniques

نویسندگان [English]

  • Abdolreza Naderifar 1
  • Fatemeh Mohamadi 2
1 Persian Language and Literature, Department of Literature and Humanities, Razi University, Kermanshah, Iran
2 Persian Language and Literature, Department of Literature and Humanities, Razi University, Kermanshah, Iran.
چکیده [English]

"Rostam and Esfandiar" is one of the most prominent stories throughout Ferdowsi's Shahnameh. Its semantic depth and richness of content and its great attraction have caused many to prefer it to other prominent stories of Shahnameh such as Rostam, Sohrab, and Siavash. The introduction to this story has been provided even in previous stories. Its depth, richness, and elasticity are not only following the content and plot, but also contain the tricks and techniques that have been used throughout the story. In this research, the techniques used in the story of "Rostam and Esfandiar", which are in complete harmony with its content, are to be discussed and analyzed. The results of the study indicated that the main techniques used in this story are used today in fiction and modern cinema. Furthermore, the story uses not only the classic techniques of storytelling, but also goes beyond these techniques at some point by the provision of some additional elements. Therefore, it is entirely reasonable to use not merely a storytelling technique, but a combination of fiction in Ferdowsi's narrative.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ferdowsi
  • Shahnameh
  • Rostam and Esfandiar
  • Storytelling Techniques
فردوسی، ابوالقاسم. (1380) شاهنامه، چ اول. تصحیح مصطفی جیحونی. اصفهان: گروه انتشارات شاهنامه‌پژوهی.
ادگار مورگان، مورستر. (1391) جنبه­های رمان، چ ششم. تهران: مؤسسۀ انتشارات نگاه.
اولیایی نیا، هلن. (1389) «مدرنیسم و پسا مدرنیسم در آثار داستان­کوتاه­نویسان معاصر ایران». کتاب ماه ادبیات، شمارۀ 44، پیاپی 158، صص 84- 95.
پاینده، حسین. (1392) گشودن رمان؛ رمان ایرانی در پرتو نظریه و نقد ادبی، چ اول. تهران: مروارید.
تروفو، فرانسوا، با همکاری هلی جی. اسکات. (1390) سینما به روایت هیچکاک، ، چ ششم. ترجمۀ پرویز دوایی.تهران: سروش.
جعفری، ناهید؛ رضوی‌نیا، محبوبه. (1391) «بازیابی عناصر داستانی در کتاب دا»، بهارستان سخن،  فصلنامۀ علمی پژوهشی ادبیات فارسی، سال هشتم، شمارۀ 19.
حمیدیان، سعید. (1383) درآمدی بر اندیشه و هنر فردوسی، چ دوم. تهران: ناهید.
خالقی‌مطلق، جلال. (1381) سخن­های دیرینه، به کوشش علی دهباشی، چ اول. تهران: افکار.
رحیمی، مصطفی. (1369) تراژدی قدرت در شاهنامه، چ اول. تهران: نیلوفر.
رخشا، رسول. (1384) «نیلوفری در مرداب»، عصر پنج شنبه، شمارۀ 91 و92 (آذر و دی ماه)، صص 81-84.
ریاحی، محمدامین. (1380) فردوسی، چ سوم. تهران: طرح نو.
شفیعی‌کدکنی، محمدرضا. (1398) صور خیال در شعر فارسی، چ چهارم. تهران: انتشارات کتیبه.
طباطبائی‌نیا، سید علی‌اصغر. (1398) «شگردهای سینمائی فردوسی». فصلنامۀ اورمزد، شمارۀ 46، صص 158 – 177.
فرزانه، بهمن. (1380) آشنائی با صادق هدایت، چ چهارم. تهران: مرکز.
کسیخان، حمیدرضا. (1390) «بررسی تطبیقی رئالیسم جادویی در طبل حلبی گونترگراس و یک‌صد سال تنهایی از گابریل گارسیا مارکز». دو فصلنامه علمی پژوهشی دانشگاه الزهراء، سال2، شماره4، صص 105 -126.
کمالوند، لیلی. (1392) «مفهوم تکنیک داستانی و جلوه­های آن در داستان معاصر فارسی». فصلنامه تخصصی مطالعات داستانی، سال اول، شماره سوم.
مرتضوی، منوچهر. (1368) فردوسی و شاهنامه، مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
میر صادقی، جمال. (1394) عناصر داستان، چ نهم. تهران: سخن.
میر صادقی، جمال.  (1381) جهان داستان( ایران). تهران، اشاره.