گفتمان غیریّت ساز در« مجموعه هفت قصّه جاده» اکبر رادی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیّات و علوم انسانی دانشگاه گیلان، رشت، ایران

2 دانش‎آموخته زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه گیلان، رشت، ایران

چکیده

«مجموعه هفت قصّه جاده» (1349) نوشته اکبر رادی یکی از مجموعه‎های انتقادی- اجتماعی در دهه چهل شمسی است. شاخصه اصلی این اثر، رویکرد رئالیستی با تکیه بر ادبیّات اقلیمی است. رادی در این مجموعه با نشان‌دادن مناسبات اجتماعی، رفتاری و الگوهای عینی، کیفیّت متقابل اجتماعی بر مبنای گفت‎وگو در جامعة روستایی را بازتاب می‎دهد. مطابق دیدگاه باختین گفت‌وگومداری در ذات هر اثر هنری نهفته است. در این مقاله فضای گفت‌وگویی حاکم بر کیفیّت زندگی انسان  در مجموعه داستان اکبر رادی با روش تحلیلی- اسنادی و بر مبنای تلفیق عنصر «خود» از نظریّه منطق گفت‌وگویی باختین وکنش متقابل نمادین هربرت بلومر بررسی شده است.  خوانش اثر در قالب گفتمان غیریّت‎ساز بیانگر نشانه‎های متفاوت از وجوه چند پارة انسان معاصر، پایگاه‎ها و طبقه‎های مختلف اجتماعی (شهری و روستایی) در روابط اجتماعی است. صیرورت گفت‌وگوی تعاملی با تمهید چندگونگی صدا بین شخصیّت‌های مجموعه داستانی هفت قصّه «جاده» اکبر رادی، بر پایه منطق کنش‎های نمادینی، شکل‌گرفته است که تابع  تحوّلات تکنیکی و اندیشگانی و دورة حیات نویسنده بوده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Non-identity Dialogism in “Seven Tales of the Road collection” of Akbar Radi

نویسندگان [English]

  • Mahmood Ranjbar 1
  • Sepideh Khoshbin far 2
1 Associate Professor of Persian Language and Literature, Literature and Humanities, University of Guilan, Rasht, Iran
2 Graduate of Persian language and literature, University of Guilan, Rasht, Iran.
چکیده [English]

"Seven Tales of the Road collection" (1349) written by Akbar Radi one of the social critical collections in the solar forty decades. The main characteristic of this work is on the realistic approach on the regional literatures. In this collection, Radi tries to express the quality of mutual socialism through the dialectic relations and involving peoples. According to Bakhtin views, the dialogism lies in the nature of any artwork. This paper presents a discussion atmosphere of the quality of human life in Akbar Radi story, insisting on analytical-documentary approach and incorporation of elements of "self" from Bakhtin's philosophy of dialogism and symbolic action theory of Herbert Blumer. Its reading in the form of non-identity dialogism represents different aspects of contemporary human fragmented, bases and different social classes (urban and rural) in social relations. Metamorphosis of interactive dialogue with the provision of polyphony among characters of "Seven Tales of the Road collection" of Akbar Radi is upon the philosophy of symbolic action formed by the technological and conceptual developments during the lifetime of the author.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mikhail Bakhtin
  • philosophical dialogism
  • non-identity dialogism. Seven Tales of the Road. Akbar Radi
احمدی، بابک (1378)، ساختار و تأویل متن، چاپ چهارم، تهران: مرکز.
اسدی هما، فرهاد ساسانی (1396)، «غیریت‎سازی در گفتمان سیاست خارجی محمدرضا پهلوی»، فصلنامة زبان پژوهی، دوره 9،  (22)، صص 7 - 24.
امیری، نادر (1388)، «چشم‌اندازی به رمان تاریخ گرای فارسی»، جامعه‌شناسی هنر و ادبیّات، سال اول، صص49-59.
باختین، میخاییل(1373)، سودای مکالمه، خنده و آزادی،ترجمه، مقدمه وگردآوری محمّد پوینده، تهران: شرکت فرهنگی هنری آرست.
بالو، فرزاد و سیده مائده واقعه دشتی(1396)، «نمودهای مفهوم «دیگری » در اشعار فروغ فرخ‌زاد»، فصلنامه ادبیّات پارسی معاصر، سال هفتم، پاییز و زمستان 1396، (3/ 23)، صص 125 -149.
بالو، فرزاد(1396) «دیگری در اندیشه و آثار ناصرخسرو»، فصلنامه زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه خوارزمی، سال ۲۵، (۸۲)، صص7 -27.
پژوهنده، لیلا (1384)، « فلسفه و شرایط گفت‌وگو از چشم‌انداز مولوی با نگاهی تطبیقی به آراء باختین و بوبر»، مقالات و بررسی‌ها. دفتر(77/2)، فلسفه، صص11-34.
تنهایی، حسین ابوالحسن(1388)،  هربرت بلومر و کنش متقابل نمادی، تهران: بهمن برنا.
تودورف، تزوتان(1377)،  منطق گفت‌وگویی میخاییل باختین، ترجمه داریوش کریمی، تهران: مرکز.
توسلی، غلامعباس(1370)، نظریّه‌های جامعه‌شناسی،تهران: سمت.
خدادوست، ابراهیم (1380)، «داستان بومی در اقلیم سبزشمال»، ماهنامة ادبیّات داستانی، (58)، صص 38-41.
رادی، اکبر (1349)، مجموعة هفت قصّه (جاده)، تهران: مروارید.
رضایی­راد، محمد (1382)، «ریخت‌شناسی شخصیت ­در آثار اکبر رادی»، شناختنامه اکبر رادی،  به کوشش فرامرز طالبی، تهران: قطره.
رنجبر، محمود (1395)، «خوانش باختینی حیاط‌خلوت»، نشر ادبیّات پایداری، سال هشتم، (15)، پاییز و زمستان، صص 205-229.
رهبری، مهدی (1379)، اقتصاد و انقلاب اسلامی، چاپ اول، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
ریترز، جورج (1379)، نظریّه جامعه‌شناسی در دوران معاصر،ترجمه محسن ثلاثی، تهران: علمی.
سلیمانی، رضا (1394)، «استراتژی‌های غیریت ساز با آمریکا در گفتمان‎های سیاست خارجی ایران بعد از انقلاب اسلامی»،  فصلنامه پژوهش‌های انقلاب اسلامی، دوره  4،  (14)، صص 23 - 50.
شمیسا، سیروس(1388)، نقد ادبی، چاپ سوم، تهران: میترا.
صدّیقی، علی(1380)، «مروری بر ادبیّات اقلیمی گیلان» (سال‌های چهل و موج ادبیّات اقلیمی)،  ماهنامه ادبیّات داستانی، (2)، شهریور و مهر (56).
طالبی، فرامرز (1382)، شناخت­نامه اکبر رادی،تهران: قطره.
غلامحسین‌زاده، غریب رضا ؛ غلام پور، نگار (1387)، میخاییل باختین، تهران: روزگار.
غنی‌پور و همکاران (1394)، «دگردیسی منطق گفت‌وگویی در اشعار قیصر امین­پور (از آرمان گرایی تا درون گرایی)»، متن پژوهی ادبی، سال19، (64)، تابستان، صص165-188.
کوئن، بروس (1382)، درآمدی بر جامعه‌شناسی، ترجمه محسن ثلاثی، تهران .
کلیگز، مری (1390)، میخاییل باختین و نظریّه رمان، ترجمه وحید ولی‌زاده، به نقل از: 
گاردینر، مایکل(1381)،«تخیّل معمولی باختین»، ترجمه یوسف اباذری،  مجله ارغنون، (20)، صص 79-93.
مختاباد، سیّد مصطفی؛ قلیش لی، آتوسا (1390)، «کاوشی در سرچشمه‌های درام روستایی ایران (تأثیرپذیری اکبر رادی از نمایشنامه دایی وانیای چخوف)»، پژوهشنامه علمی- پژوهشی نقد ادبی، سال 4،  (16)، صص37-54.
مقدادی، بهرام (1382)، «جویس و منطق مکالمه رویکردی باختینی به اولیس جیمس جویس»، پژوهشنامه زبان‌های خارجی، دانشگاه تهران، (15)، صص19-30.
مکاریک، ایرناریما (1390)، دانشنامه نظریّه‌های ادبی معاصر، ترجمه مهران مهاجر و محمد نبوی، تهران: انتشارات آگه.
مناهجی، حسام (1398)، باختین و نظریّه گفت‌وگو، به نقل از:www.anthropology.ir/article/25585    
نامور مطلق، بهمن (1387)، «باختین،گفت‌وگو­مندی ­و چندصدایی»، مطالعه ­ پیشابینامتنیّت باختینی»، پژوهشنامه علوم انسانی، (57)، صص397-414.
نامور مطلق، بهمن (1393)، «چند صدایی از منظر باختین» www.farhangemrooz.com/news/24926
نجف­زاده، مهدی؛ جزائی، محدثه (1393)، «بازتاب تک صدایی و خود­گومندی جامعه ایرانی در رمان بوف کور»، جامعه شناسی هنر و ادبیّات، دوره ششم، (2)، پاییز و زمستان، صص287-307.
نولز، رونلد (1391)، شکسپیر و کارناوال پس از باختین، تهران: هرمس.
هادوی، محدثه؛ تسلیمی، علی (1391)، «تحلیل داستان‌های حاجی آقای صادق هدایت براساس نظریّة بازتاب واقعیت»، جامعه‌شناسی هنر و ادبیّات، سال چهارم، (1)، صص53-74.