بازنمایی دوگانه امید و ناامیدی در رمان چشمهایش با تأکید بر اندیشه‌های گابریل مارسل

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات فارسی و زبان‌های خارجی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

2 دانش‌آموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

چکیده

نوشتار پیش رو امید و ناامیدی را در رمان چشم‌هایش براساس آرای گابریل مارسل، فیلسوف فرانسوی بازنمایی و تحلیل دوگانه می­کند. بدین منظور ابتدا به مبانی نظری و آرای مارسل اشاره و سپس با روش توصیفی - تحلیلی به نمودهای دوگانۀ امید و ناامیدی در چشم‌هایش پرداخته می‌شود. مارسل در مهم‌ترین دستاورد فلسفی خود یعنی امید، به مطالعة هستی ­شناختی این مقوله می‌پردازد و تقسیم‌بندی‌هایی از آن ارائه می‌دهد. او با نگاهی اگزیستانسیالیستی به انسان، پدیده‌هایی همچون دلهره، ترس و اضطراب را بررسی می‌کند؛ پدیده‌هایی که با ناامیدی در پیوند هستند. از نگاه مارسل امید از بستر رنج زاده می‌شود و در صورت وجودِ ناامیدی است که امکان تحقّق امید هست؛ بنابراین امید و ناامیدی و دیالکتیک با یکدیگر در تقابل هستند. یافتة نهایی پژوهش حاضر این است که امید و ناامیدی در چشم‌هایش همواره باهم در تقابل­ اند و رنج و ناامیدی موجود درنهایت روی به­سوی امید دارد. درواقع باوجود فضای یأس‌آلود در این رمان، موتیف امید به‌سان عنصر غالب با مضامینی همچون عشق، اعتراض و استحاله بازنمایی می‌شود.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Representation of the Hope/Despair Duality in the Novel Her Eyes based on Gabriel Marcel’s Thoughts

نویسندگان [English]

  • Nematollah Iranzadeh 1
  • Shahnaz Arsh Akmal 2
1 Associate Professor of Persian Language and Literature, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran
2 Ph.D. graduate in Persian Language and Literature of Allameh Tabatabaei University, Tehran, Iran
چکیده [English]

.
This paper seeks to represent and analyze the hope/despair dichotomy in the novel Her Eyes by the French philosopher's ideas, Gabriel Honoré Marcel. For this purpose, first, Marcel's theoretical foundations and views are pointed out. The representation of the hope/despair dichotomy in the novel is addressed via a descriptive-analytical research method. In his most crucial philosophical achievement, i.e., “the hope”, studies the ontology of this concept, making some divisions. He examines phenomena such as apprehension, fear, and anxiety with an existentialist view of man, associated with despair. In Marcel's view, hope is born from the bed of suffering, and it is in the presence of despair that hope is possible. So hope and despair are in confrontation and dialectic with each other. The research findings show that hope and despair in the novel Her Eyes are always in conflict, and the existing suffering and despair eventually turn to hope. Despite the novel's desperate atmosphere, the motif “hope” is represented as the dominant element, with themes such as love, protest and transformation.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Hope
  • Despair
  • Her Eyes
  • Marcel

مراجع

آرنت، هانا (1359)، خشونت، ترجمة عزت‌الله فولادوند، تهران: خوارزمی.
احمدی کافشانی، مریم و احمدعلی حیدری (1392)، «وفای خلّاق مارسل: روشی برای تغییر جهان مدرن». غرب‌شناسی بنیادی، دورة 4، شمارة 2، صص 1-21.
ارجمندنیا، علی‌اکبر؛ مهدی خانجانی و مریم محمودی (1391)، امید و امیدواری، نظریه‌ها و روش‌های ارتقا در دانشجویان، تهران: دفتر مطالعات فرهنگی و برنامه‌ریزی اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری.
استراتن، فیلیپ (1386)، «گذری بر مفهوم امید در اندیشة کانت، بلوخ و مارسل»، ترجمة مسعود فریامنش، اطلاعات حکمت و معرفت، سال 2، شمارة 9، صص 17-66.
اسونسن، لارس (١٣٩٦)، فلسفة ملال، چاپ چهارم، تهران: نو.
امامی، ناهید (1386)، «بررسی ماهیّت امید در نگاه ابوحامد غزالی و توماس آکویناس»، مطالعات تقریبی مذاهب، شمارة 8، صص 68-98.
بوخنسکی، اینوسنتیوس (1379)، فلسفۀ معاصر اروپایی، ترجمة شرف‌الدین خراسانی، تهران: علمی فرهنگی.
پیترز، کورتیس (1395)، «تاریخچة دیدگاه‌های مختلف درباب امید و مسائل نظری آن»، ترجمة محمدحسین کرمانشاهی، اطلاعات حکمت و معرفت، سال 11، شمارة 11، صص 14-18.
تهران­پور، لیلا (1386)، «فلسفة انتقادی عشق»، کتاب نقد، شمارة 43، صص 241-254.
تیلیش، پل (1375)، شجاعت بودن، ترجمة مراد فرهادپور، تهران: علمی و فرهنگی.
جهان‌بخش رستمی، محدثه (1391)، دیگری از دیدگاه گابریل مارسل، پایان‌نامة کارشناسی­ارشد فلسفه، استاد راهنما: هدایت علوی­تبار، دانشگاه علامه طباطبائی.
 خسروی، محمدباقر و فاطمه صداقت (١٣٩٣)، «بازشناسی و نشانه‌شناسی شهرها در ادبیات معاصر ایران»، در: مجید سرسنگی، مجموعه­مقالات بازنمایی فضاهای شهری در هنر و ادبیات، صص 35-48. تبریز: موغام.
دیهیم، ملیحه (1390)، ابعاد سه‌گانة امید در اندیشة گابریل مارسل، پایان‌نامة کارشناسی­ارشد فلسفه، استاد راهنما: حسین مصباحیان، دانشگاه تهران.
سارتر، ژان پل (1361)، اگزیستانسیالیسم و اصالت بشر، ترجمة مصطفی رحیمی، چاپ هشتم، تهران: مروارید.
علوی، بزرگ (1397)، چشم‌هایش. چاپ بیست و ششم، تهران: نگاه.
علیا، مسعود (1388)، کشف دیگری همراه با لویناس، تهران: نی.
 فتحی، حسن (1382)، «دیالکتیک در فلسفۀ افلاطون»، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز، شمارة 186، صص 1-22.
 فرانکل، ویکتور امیل (1386)، انسان در جست­وجوی معنی، ترجمۀ اکبر معارفی، تهران: دانشگاه تهران.
فروم، اریک (1390)، انقلاب امید: در ریشه‌های عوامل غیر اومانیستی و اومانیستی جامعة صنعتی، ترجمة مجید روشنگر. چاپ ششم، تهران: مروارید.
فولکیه، پل (1362)، دیالکتیک، ترجمة مصطفی رحیمی، تهران: آگاه.
کین، سم (١٣٩٣)، گابریل مارسل، ترجمة مصطفی ملکیان، چاپ دوم، تهران: هرمس.
 مارسل، گابریل (1395)، انسان مسئله­گون، ترجمة بیتا شمسینی، چاپ دوم، تهران: ققنوس.
 مدنی، سعید (1396)، «جنبش‌های اجتماعی و دیالکتیک امید و ناامیدی»، نخستین همایش علمی امید اجتماعی در ایران، اسفندماه، دانشکدۀ علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی.
معصو‌‌‌می، غلامرضا (1393)، دایرةالمعارف اساطیر و آیین‌های باستانی جهان، جلد 3، تهران: سورة مهر.
مهجور، علی (بی‌تا)، «نیهیلیسم و اصالت انسانی از دیدگاه گابریل مارسل»، پایگاه تخصصی سیاست بین‌الملل (INPO)، http://diplomatist.blogfa.com.
مهرآیین، مصطفی (1394)، «جامعه‌شناسی امید: چگونه می‌توان امید را در جامعه ممکن ساخت؟»، سخنرانی در سازمان بهزیستی تهران. ana.ir/fa/news.
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار