تحلیل گفتمان انتقادی شما که غریبه نیستید براساس رویکرد نورمن فرکلاف

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار زبان فرانسه و عضو مرکز تحقیقات میان‌رشته‌ای زبان و ادبیّات، دانشکده ادبیّات فارسی و زبان‌های خارجی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

2 استادیار زبان فرانسه، دانشکده ادبیّات فارسی و زبان‌های خارجی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

3 کارشناس‌ارشد ترجمه‌شناسی فرانسه، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

چکیده

تحلیل گفتمان انتقادی روشی تازه است که زبان را به­عنوان شکلی از کارکرد اجتماعی بررسی و بر بازتولید قدرت اجتماعی به­وسیلۀ متن تأکید دارد. ازآنجاکه قدرت حاکم بر هر جامعه­ای گفتمان آن جامعه را شکل می­دهد، این رویکرد می­تواند در مطالعۀ چگونگی پیوند آثار ادبی با قدرت مسلّط بر جامعه مؤثّر واقع شود. نوشتار پیش رو بر آن است تا براساس رویکرد فرکلاف، به تحلیل گفتمان انتقادی داستان شما که غریبه نیستید اثر هوشنگ مرادی کرمانی بپردازد. گفتمان­های غالب در این داستان طنز، فقر، خرافات، بومی­گرایی، بی‌سوادی و ترس و تنهایی است. در پژوهش حاضر گفتمان بی­سوادی بررسی شده؛ بدین­منظور متن در سه لایۀ توصیف، تفسیر و تبیین تحلیل شده است. برای این منظور، ابتدا در سطح توصیف انتخاب واژگان، دستور زبان، انسجام متن، هم­نشینی کلمات، ضمایر، جملات معلوم و مجهول و جنبه­های استعاری بررسی شده و سپس در بخش تفسیر، بافت موقعیّتی، نوع گفتمان، قدرت کلام، بینامتنیت و نظم گفتمانی داستان مطالعه شده و درنهایت در سطح تبیین، به تحلیل متن، به­عنوان جزئی از روند مبارزۀ اجتماعی در ظرف مناسبات قدرت پرداخته شده است.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Critical Discourse Analysis of You’re no stranger here Based on Fairclough’s Approach

نویسندگان [English]

  • Sedigheh Sherkat Moghadam 1
  • Sepideh-Safieh Navabzadeh Shafie 2
  • Sara Siminfar 3
1 Assistant Professor of French Language and Member of Interdisciplinary Research Center for Language and Literature, Faculty of Persian Literature and Foreign Languages, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran
2 Assistant Professor of French Language, Department of French Translation, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran
3 M.A Student of French Language, Department of French Translation, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Critical discourse analysis is a new approach to discourse analysis that examines language as a form of social practice and it emphasizes how social power is reproduced through the text. Since the ruling power of every society, organizes the discourse of that society, this approach can be effective in studying how literary works relate to the dominant power of society. The purpose of this study is to analyze the novel You’re no stranger here by Houshang Moradi Kermani based on Fairclough’s approach. Satire, poverty, superstition, indigenous, illiteracy, fear and solitude are the more dominants discourses in this novel. In this study, the discourse of illiteracy will be examined. Therefore, we analyze the text in three stages: description, interpretation, and explanation. At the stage of description, vocabulary selection, grammar, text coherence, words collocation, pronouns, active or passive sentences and metaphorical aspects will be discussed. At the stage of interpretation, situational context, discourse type, power of utterance, intertextuality and discourse order will be examined and finally at the stage of explanation, the text will be analyzed as part of the process of social struggle within relations of power.
.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Houshang Moradi Kermani
  • Critical Discourse Analysis
  • Fairclough
  • You’re no stranger here
آقاگل­­زاده، فردوس (1385)، تحلیل گفتمان انتقادی، تهران: علمی و فرهنگی.
جعفری­مقدم، طاهره؛ منیژه فلاحی و ملک­محمد فرخزاد (1398)، «استعاره­های توصیفی و بصری در اشعار نیما یوشیج و مهدی اخوان ثالث (با رویکرد گفتمان انتقادی فرکلاف)»، فصلنامة پژوهش مطالعات هنر اسلامی، دورة 15، شمارة 35، صص 396-426.
حاجی­زاده، مهین و رعنا فرهادی (1397)، «بررسی قصّة یوسف (ع) براساس نظریة تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف»، پژوهش­های ادبی - قرآنی، سال ششم، شمارة چهارم، صص 25-42.
سلاجقه، پروین (1392)، صدای خط خوردن مشق: بررسی ساختار و تأویل آثار هوشنگ مرادی کرمانی، چاپ سوم، تهران: معین.
فرکلاف، نورمن (1387)، تحلیل انتقادی گفتمان، ترجمة فاطمه شایسته­پیران و گروه مترجمان، چاپ دوم، تهران: دفتر مطالعات و توسعة رسانه­ها.
----------- (1389)، تحلیل انتقادی گفتمان، ترجمة گروهی از مترجمان، ﭼﺎپ ﺳﻮم، ﺗﻬﺮان: دفتر مطالعات و توسعة رﺳﺎﻧﻪ.
فوکو، میشل (1378)، نظم گفتار، ترجمة باقر پرهام، تهران: نشر آگاه.
فیضی، کریم (1396)، هوشنگ دوم: گفت­وگو با هوشنگ مرادی کرمانی، چاپ چهارم (اوّل ناشر)، تهران: معین.
قاسم­زاده، علی و مصطفی گرجی (1390)، «تحلیل گفتمان انتقادیِ رمانِ دکتر نون زنش را بیشتر از مصدق دوست داشت»، ادب­پژوهی، شمارة 17، صص 33–63.
مرادی کرمانی، هوشنگ (1384)، شما که غریبه نیستید، تهران: معین.
میرزابیاتی، مهین (1398)، «تحلیل گفتمان انتقادی مفهوم «قدرت» در دفتر اوّل رمان روزگار سپری­شدۀ مردم سالخورده (اقلیم باد) براساس الگوی گفتمانی نورمن فرکلاف»، ادبیّات پارسی معاصر، دورة ۹، شمارة ۲، صص ۳۶۳-۳۸۵
ناصری، زهره سادات؛ جلال­الله فاروقی؛ امین ناصری و ابراهیم محمدی (1394)، «تحلیل انتقادی گفتمان مرگ بونصر ­مشکان براساس رویکرد فرکلاف»، علم زبان، شمارة 4، صص 85-110.
نوذری، حمزه؛ غلامرضا جمشیدیها؛ اسماعیل غلامی­پور و یوسف ایرانی (1392)، «سودمندی گفتمان انتقادی فرکلاف در تحلیل متون انضمامی: با نگاهی به متون تولیدشدۀ رسانه­ای با محوریت بحران اقتصادی و اجتماعی اخیر اروپا و آمریکا»، فصلنامة مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، دورة دوم، شمارة 1، صص 153-179.
یورگنسن، ماریان و لوئیز فیلیپس (1396)، نظریه و روش در تحلیل گفتمان، ترجمة هادی جلیلی، چاپ هفتم، تهران: نشر نی.
References
Ben Slimane, Karim. (2015), “Les stratégies discursives: enjeux épistémologiques et méthodologiques”, Association de recherches et publications en management, vol 32, 37-55
Fairclough, N. (2001), Language and power. Second Edition. London and New York: Routledge.
Van Dijk, T. A. (2000), News racism: a discourse analytical approach. In T. A. Van Dijk (Ed.), Ethnic minorities and the media (pp. 33-49). Philadelphia, USA: Open University Press.
Wodak, R. & M. Meyer (2004), Methods of Critical Discourse Analysis: Introducing Qualitative Methods series. London: Sage. First publication.