نقد فمینیستی رمان این خیابان سرعت‌گیر ندارد اثر مریم جهانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی‌ارشد زبان و ادبیّات فارسی، دانشکدة ادبیّات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیّات فارسی، دانشکدة ادبیّات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

3 استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی، دانشکدة ادبیّات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

چکیده

«فمینیسم» جنبشی اجتماعی است که از اواخر قرن هجدهم و با هدف برچیده‌شدن تبعیض‌های جنسیّتی زنان، در اروپا و آمریکا آغاز شد و تا کنون سه دورۀ مختلف را پشت سر گذاشته‌ و گروه‌ها و گرایش‌های گوناگونی از آن پدید آمده‌است. با راه‌یافتن اندیشه‌های فمینیستی به حوزۀ نقد ادبی، در اواخر دهۀ 1960، «نقد فمینیستی» (زن‌مدارانه) پایه‌گذاری شد که آثار ادبی را با دو رویکرد «جلوه‌های زن» و «نقد زن نویسنده» مورد تحلیل و واکاوی قرار می‌دهد. در این جُستار بر اساس نقد فمینیستی و با بهره‌گیری از روش توصیفی- تحلیلی و منابع کتابخانه‌ای، جلوه‌های زن و نشانه‌های زنانه‌نویسی رمان این خیابان سرعت‌گیر ندارد، نوشتۀ مریم جهانی، نقد و بررسی شده‌است. دستاورد پژوهش نشان می‌دهد که در این اثر ضرورت استقلال مالی زنان و موانع فرهنگی و اجتماعی اشتغال آنان، برتری دادن جنس مذکّر بر مؤنّث، مردستیزی و سنّت‌شکنی زنان، پدرسروری، تنوّع‌طلبی و خیانت مردان، خشونت‌های جسمی، روانی، جنسی، اقتصادی و حقوقی علیه زنان و ازدواج زودهنگام که از مسائل و مشکلات اصلی زنان در جوامع مردسالار است، به‌روشنی منعکس شده‌است. همچنین در جای‌جای این رمان جزئی‌نگری، اطناب و پُرگویی، نوستالژی، روایت دالان در دالان و جستجوی عشق حقیقی که از عمده ویژگی‌های نوشتار و سبک زنانه است، دیده‌می‌شود.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Feminist Criticism of Mary Jahani’s Novel This Street Has No Speeding Bump

نویسندگان [English]

  • Farshad Eskandari Sharafi 1
  • Setayesh Fatahi 2
  • Vahid Mobarak 3
1 M.A. Student of Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Human Sciences, Razi University, Kermanshah, Iran
2 M.A. Student of Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Human Sciences, Razi University, Kermanshah, Iran
3 Assistant Professor of Persian Language and Literature Department, Faculty of Literature and Human Sciences, Razi University, Kermanshah, Iran
چکیده [English]

Feminism is a social movement which began in the late eighteenth century with the aim of eradicating gender discrimination in Europe and the United States, and it has passed through three different stages, many groups and trends have emerged from it. With the advent of feminist ideas in the field of literary criticism, feminist criticism was established in the late 1980s, which analyzes the literary works through the interplay of “images of woman” and “criticism of female writer”. This study is based on feminist criticism and using descriptive-analytical methods as well as library references, “images of woman” and “feminine signs of writing” in Mary Jahani’s novel This Street Has No Speeding Bump < /em>. The results indicate this work exhibit the necessity for women’s financial independence along with their cultural-social barriers on female employment, male dominance over women, paternalism, men’s sexual diversity and infidelity, physical, psychological, sexual, economic and legal violence against women and early marriage are the key issues and problems of women in the patriarchal societies. Furthermore, meticulousness, prolixity, nostalgia, complex narration, and the search for true love, which are the major characteristics of feminine writings and styles, are readily found in the novel.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Feminism
  • Woman
  • Feminist Criticism
  • Images of Woman
  • Feminine Writing
ابویسانی، حسین و فاطمه کاری (1391)، «تحلیل رمان «زینب» بر اساس نقد فمینیستی»، پژوهشنامۀ نقد ادب عربی، سال 2، شمارۀ 2، صص 7-28.
اعزازی، شهلا (1383)، «ساختار جامعه و خشونت علیه زنان»، فصلنامۀ رفاه اجتماعی، سال 4، شمارۀ 14، صص 47-84.
پاینده، حسین (1382)، گفتمان نقد؛ مقالاتی در نقد ادبی، چاپ اوّل، تهران: روزنگار.
جهانی، مریم (1397)، این خیابان سرعت‌گیر ندارد، چاپ سوم، تهران: نشر مرکز.
حسینی، مریم (1384)، «روایت زنانه در داستان‌نویسی زنانه»، کتاب ماه ادبیّات و فلسفه، شمارۀ 9 (پیاپی 93)، صص 94-101.
خسروشاهی، قدرت‌الله و فهیمه مومنی‌راد (1394)، «بررسی تطبیقی اشتغال زن در مکتب اسلام و فمنیسم»، فصلنامZ پژوهش‌های اجتماعی اسلامی، سال 21، شمارۀ 1، صص 117-134.
داد، سیما (1390)، فرهنگ اصطلاحات ادبی، چاپ پنجم، تهران: مروارید.
دوبووار، سیمون (1382)، جنس دوم، ترجمه: قاسم صنعوی، چاپ پنجم، تهران: توس.
رودگر، نرجس (1394)، فمینیسم؛ تاریخچه، نظریّات، گرایش‌ها، نقد، چاپ دوم، تهران: دفتر مطالعات و تحقیقات زنان.
روزبه، محمّدرضا و مریم طالبی (1389)، «نقد فمینیستی مجموعه داستان‌های شیوا ارسطویی»، دوفصلنامۀ علوم ادبی، سال 3، شمارۀ 5، صص 89-124.
سبزیان مرادآبادی، سعید و میرجلال‌الدین کزّازی (1388)، فرهنگ نظریّه و نقد ادبی؛ واژگان ادبیّات و حوزه‌های وابسته، چاپ اوّل، تهران: مروارید.
شمیسا، سیروس (1383)، نقد ادبی، چاپ چهارم، تهران: فردوس.
صادقی شهپر، رضا و راضیه حجّار (1392)، «نقد فمینیستی رمان سگ و زمستان بلند»، فصلنامۀ ادب پژوهی، سال 7، شمارۀ 26، صص 73-94.
صادقی فسایی، سهیلا و مهسا لاریجانی (1392)، «آزار جنسی در محیط کار تهدیدی بر امنیّت اجتماعی»، مجلۀ مطالعات اجتماعی ایران، سال 7، شمارۀ 2، صص 87-111.
فتوحی، محمود (1391)، سبک‌شناسی؛ نظریّه‌ها، رویکردها و روش‌ها، چاپ اوّل، تهران: سخن.
قاسم‌زاده، سید علی و علی‌اکبری، فاطمه (1395)، «مؤلّفه‌های نوشتار زنانه در رمان سرخی تو از من»، دوفصلنامۀ زبان و ادبیات فارسی، سال 24، شمارۀ 80، صص 181-205.
کاتوزیان، ناصر (1389)، دورۀ حقوق مدنی خانواده، جلد 2، چاپ اوّل، تهران: شرکت سهامی انتشار.
محبی، سیّده فاطمه (1380)، «آسیب‌شناسی اجتماعی زنان 3- خشونت علیه زنان»، فصلنامۀ مطالعات راهبردی زنان، سال 4، شمارۀ 14، صص 6-19.
محمّدی آسیابادی، علی و افروز نجابتیان (1389)، «جلوه‌های زنان در خانه ادریسی‌ها»، فصلنامه ادبیّات و علوم انسانی، سال 5، شماره‌های 18 و 19، صص 165-180.
مشیرزاده، حمیرا (1390)، از جنبش تا نظریّه اجتماعی؛ تاریخ دو قرن فمینیسم، چاپ پنجم، تهران: شیرازه.
مهرپور، حسین (1384)، مباحثی از حقوق زن؛ از منظر: حقوق داخلی، مبانی فقهی و موازین بین‌المللی، چاپ دوم، تهران: اطلاعات.
وولف، ویرجینیا (1389)، زن و ادبیّات؛ سلسله پژوهش‌های نظری دربارۀ مسائل زنان، ترجمه: منیژه نجم‌عراقی، نسترن موسوی و مرسده صالح‌پور، چاپ سوم، تهران: چشمه.