بررسی و تحلیل عناصر انسجام پیوندی و روابط معنایی در داستان داش‌آکل

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی، دانشکدة ادبیّات و علوم انسانی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

2 دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات فارسی، دانشکدة ادبیّات و علوم انسانی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

چکیده

انسجام به گفتۀ هالیدی، مفهومی معنایی با عناصرگوناگون است؛ مفهومی معنایی­که به روابط موجود در متن اشاره می­کند و عملکرد آن، سبب ارتباط یک بخش از متن با دیگر بخش­های آن می­شود. از میان انواع عناصر انسجام، نوع پیوندی آن در این پژوهش، بررسی­شده و با روش توصیفی و آماری، بسامد و کارکرد عناصر انسجام پیوندی در داستان کوتاه داش­آکل تحلیل شده است؛ تا نوعی ازتصویر و سبک­شناسی را در ارتباط با کارکرد عناصر مذکور در این­داستان به مخاطب نشان دهد. نتایج حاصل از این­پژوهش، نشان­دهندۀ آن است­که عناصرانسجام پیوندی، نقش مهمّی در یکپارچه­ساختن متن، ایفا کرده­ و نویسنده برای برقراری ارتباط میان حوادث داستان، به­درستی از آن­ها سود برده­است. در مقایسۀ کلّی میان همۀ عناصر انسجام پیوندی، «عامل ربط افزایشی»با 76 نمونه، بیشترین فراوانی را دارد و سپس «ربط زمانی» با 59، «ربط تباینی» با 32 و «ربط سببی» با 11 نمونه در مراتب بعدی قرارمی­گیرند. در میان انواع عناصر ربط افزایشی نیز «افزایشی توضیحی» با 65 مورد بیشترین و«افزایشی مقایسه­ای» با دو مورد، کم­ترین بسامد را دارند. درمیان عوامل ربط زمانی هم «ربط ترتیبی»که به بیان سلسله حوادث داستان می­پردازد و جزو اجزای جدایی­ناپذیر داستان محسوب‌می­شود، با41 نمونه، بیشترین فراوانی و«ربط انجامی» با دو نمونه، کم­ترین را به خود اختصاص داده­اند.
 


کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigating and Analyzing the Elements of Linked Cohesion and Semantic Relationships in Sadegh Hedayat's “Dash Acol”

نویسندگان [English]

  • Manochehr Tashakori 1
  • Somayeh Sheroani 2
1 Assistant Professor, Department of Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran
2 Ph.D. Student of Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran
چکیده [English]

Coherence, according to Halliday, is a semantic concept with various elements; a semantic concept that refers to the relationships in the text and its function that relates one part of the text to other parts of it. Among the types of cohesion elements, the linkage type has been studied in this research and the descriptive and statistical methods have used to examine the frequency and function of cohesive elements in the short story “Dash Acol” to some sort of image and stylistics, in order to tell the audience about the function of these elements in aforementioned story. The results of this study indicate that linkage elements have played an important role in integrating the text, and the author has able to properly communicate the events of the story, in order to use them. In the overall comparison of all the elements of bonding coherence, the “incremental relevance factor” with 76 samples was the most frequent, followed by “temporal relevance” with 59, “contradictory relevance” with 32, and “causal relevance” with 11 instances. They are next. Among the types of incremental relational elements, the “explanatory increment” with 65 is the highest and the “comparative increment” with the two cases the least frequency. Among the temporal relevance factors, the “sequential relevance” which expresses the sequence of events of the story and it is an integral part of the story, with 41 samples the highest frequency and the “done relevance” with the two samples the least are specified.
 


کلیدواژه‌ها [English]

  • Halliday
  • Text Coherence
  • Linked Elements
  • Dash Acol
آذرنژاد، شکوه (1385)، «مطالعۀ مفهوم انسجام واژگانی در قرآن کریم»، پایان­نامۀ کارشناسی­ارشد، دانشگاه پیام نور.
آقاگل­زاده، فردوس (1385)، تحلیل گفتمان انتقادی، چاپ اول، تهران: علمی و فرهنگی.
احمدی، علیرضا و اصلان استواری (1390)، «انسجام متنی ابزاری زبان­شناسی برای شناخت سبک­های ادبیّات فارسی»، مطالعات زبانی بلاغی، سال دوّم، شمارة سوّم، صص 20-7.
امیری­خراسانی، احمد و حلیمه علی­نژاد (1394)، «بررسی عناصر انسجام متن در نفثه المصدور، بر اساس نظریۀ هالیدی و حسن»، متن­پژوهی ادبی، دورۀ 19، شمارۀ 63، صص 31-7.
ایشانی، طاهره و معصومه نعمتی قزوینی (1392)، «بررسی انسجام و پیوستگی در سورۀ صف، با رویکرد زبان‌شناسی نقش­گرا»، مجلّۀ انجمن ایرانی زبان و ادبیّات عربی، شمارۀ 27، صص 95-65.
پورنامداریان، تقی ­و طاهره ایشانی(1389)، «تحلیل انسجام و پیوستگی درغزلی­از حافظ، بارویکرد زبان­شناسی نقش­گرا»، زبان و ادبیّات فارسی (دانشگاه خوارزمی)، سال 18، شمارة 67، صص 44-7.
جهانگیری، نادر و شهربانو زکی­پور (1384)، «انسجام واژگانی در داستان­های­کوتاه فارسی برای­کودکان»، جستارهای ادبی، شمارة 151، صص 20-1.
درپر، مریم (1393)، «مبانی زیبایی­شناسی و چگونگی کارکرد عوامل انسجام در شعر، با بررسی کتیبۀ اخوان ثالث و خوابی در هیاهو از سهراب سپهری»، شعرپژوهی، سال ششم، شمارۀ دوّم، صص 38-5.
دهقانی، ناهید (1388)،«بررسی عناصر ایجاد انسجام متن درکشف­المحجوب هجویری»، آیینۀ میراث، شمارة 45، صص 52-32.
سارلی، ناصرقلی و طاهره ایشانی (1390)، «نظریۀ ­انسجام و هماهنگی انسجامی و کاربست آن در یک داستان کمینۀ فارسی: قصّۀ نردبان»، دوفصلنامۀ زبان­پژوهی، شمارۀ 4، صص 77-51.
شیری، علی­اکبر (1382)، «مفهوم انسجام و نشانه­ها و انواع آن»، فصلنامۀ آموزش زبان و ادبیّات فارسی، شمارة 68، صص 59-40.
صالحی، فاطمه (1386)، «علم معانی و دستورهای نقش­گرای هالیدی»، کتاب ماه ادبیّات، شمارۀ 5، پیاپی122، صص 41-32.
علیجانی، فریبا (1371)، عوامل ربط، به عنوان ابزاری برای انسجام متن. پایان­نامۀ کارشناسی­ارشد، استاد راهنما؛ علی­اشرف صادقی، تهران: دانشگاه تهران.
قوّامی، بدریه و لیدا آذرنوا (1392) «تحلیل انسجام و هماهنگی انسجامی در شعری کوتاه از شاملو»، زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه آزاد سنندج، سال 5، شمارة 15، صص 84-71.
لطفعلی­پور ساعدی، کاظم (1371)، «درآمدی به سخن­کاوی»، مجلّۀ زبان­شناسی، دورۀ 10، شمارۀ اول، صص 37-9.
محمّد، عزّه شبل (2007)، علم اللّغة الّنص، القاهرة: مکتبة الآداب.
مدرّسی، فاطمه و ثانیه مخبر (1391)، «انسجام متنی مقالات شمس تبریزی»، پژوهشنامۀ نقد ادبی و بلاغت، سال اوّل، شمارۀ 1، صص 72-45.
معین­الدّینی، فاطمه (1382)، «شگردهای ایجاد انسجام متن در کلیله و دمنه»، مجلّۀ فرهنگ، ویژۀ ادبیّات فارسی، شمارۀ 46 و 47، صص 326-303.
مهاجر، مهران و محمّد نبوی (1373)، به سوی زبان­شناسی شعر، تهران: مرکز.
نظری، علیرضا (1392)، «کارکرد ادات ربطی در انسجام­بخشی به خطبه­های نهج­البلاغه»، پژوهش­نامۀ نهج‌البلاغه، دورۀ 1، شمارة 3، صص 54-33.
نوروزی، حامد و غلامحسین غلامحسین­زاده (1388)، «نقش عوامل ربط زمانی در انسجام»، کاوش­نامة زبان و ادبیّات فارسی، دورة 10، شمارۀ 19، صص 122-97.
هدایت، صادق (1395)، سه قطره خون، چاپ سوّم، تهران: نیم­روز.
یارمحمّدی، لطف­الله (1383)، گفتمان شناسی رایج و انتقادی، تهران: هرمس.
References
Halliday, M. A.K. Ruqaiye Hassan. (1976). Cohesion in Eenglish. Lindon: Longman.