بررسی کارکرد رفتارها و ارتباطات غیرکلامی در شازده احتجاب (تأمّلی بر یکی از شگردهای داستان‌پردازی هوشنگ گلشیری)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

چکیده:
هوشنگ گلشیری یکی از بزرگ­ترین و تأثیرگذارترین داستان­نویسان معاصر ایران است. شازده احتجاب، جزو مهم­ترین آثار او و از نمونه­های شاخص داستان­نویسی مدرن است که با محوریّت شیوۀ تک­گویی درونی و جریان سیّال ذهن نوشته شده است. گلشیری برای تحقّق این تکنیک و پیشبرد طرح داستان، از عناصر متنوّع ارتباط و رفتار غیرکلامی در سطحی گسترده و به صورتی بارز و تعیین­کننده استفاده کرده است. بر این اساس، بررسی کارکرد رفتارها و ارتباطات غیرکلامی در شازده احتجاب، موضوع این مقاله است. این پژوهش برآن است، با دیدگاۀ میان­رشته­ای (ادبیّات داستانی، نشانه­شناسی و روان­شناسی)، نمودهای گوناگون ارتباط غیرکلامی و دلایل آنها را در داستان مذکور مورد تحلیل قرار دهد و بررسی کند که گلشیری تا چه اندازه و با چه کیفیّتی به نقش این عناصر در پیشبرد داستان توجّه کرده است. رفتارهای غیرکلامی، به صورت­های مختلفی با عناصر داستان مرتبط هستند؛ مثلاً ارتباطات آوایی در ایجاد لحن، مصنوعات و محیط در صحنه­پردازی و اشارات در شخصیّت­پردازی و شکل­گیری تعلیق نقش دارند. در شازده احتجاب، عناصر محیطی و مصنوعات بیش از سایر مقوله­ها بسامد دارند و رفتارهای چهره، حرکات اندام و پیرازبان­ها نیز در جایگاه­های بعدی قرار می­گیرند. رفتارهای مذکور، بخصوص در شخصیّت­پردازی، فضاسازی و پردازش صحنه­های داستان، نقش محوری دارند.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Study of the Functions of Non-Verbal Communications in Prince Ehtejab (A Thought on a Story-Telling Technique in the Fiction of Golshiri)

چکیده [English]

Abstract
Houshang Golshiri is one of the greatest and most influential Iranian story writers in the contemporary times. And Prince Ehtejab is not only among the most important works of Golshiri, but is also a significant work in the modern fiction which takes use of the techniques of interior monologue and stream of consciousness. For a substantial use of these techniques in the development of his plot, Golshiri has taken wide use of a number of non-verbal elements of communication, and that in a highlighted and determining way. In this way, the purpose of the present research is to study the function of non-verbal behaviors and communications in his novel. Taking use of the advantages of the interdisciplinary method (that is, the techniques of narrative fiction, semiotics, and psychology), the present article tries to analyze a variety of examples in Golshiri’s novel of non-verbal communication along with the reasons behind the use of each of them. It also tries to investigate the extent and quality of Golshiri’s attention to the role of these elements in the progress of his fiction. Non-verbal behaviors are in different relations with the elements of the story. For example, sound relations take role in the created tone of the story, space paraphernalia take role in the manufacture of the situation, and hints and gestures take role in the creation of suspense and characterization. In Prince Ehtejab, the elements of space are more frequent than any other element while facial conducts, bodily gestures, and paralanguages take the next positions. These narrative conducts take particular roles in characterization, in the montage of space, and in the production of the fictional scenes. 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Non-Verbal Behavior (Communication)
  • Narrative Fiction
  • Semiotics
  • Houshang Golshiri
  • Prince Ehtejab