دانشگاه رازی
پژوهش نامه ادبیات داستانی
2676-6531
2676-654X
1
1
2012
12
21
مقایسۀ تطبیقی داستان لیلی و مجنون با ایزوت و تریستان
1
15
FA
در این جستار از منظر بررسی تطبیقی به دو داستان <em>لیلی و مجنون</em> نظامی و <em>تریستان و ایزوت</em> ژوزف بدیه فرانسوی پرداخته شده است. بدین منظور در ابتدا با نگاهی اجمالی به زندگی و آثار مؤلّفان، سیرکلّی داستانها و خلاصۀ آنها آمده است. در بخش دیگری مشابهتهای داستانها از جمله محیط خانوادگی، نحوۀ آشنایی، آشکار شدن ماجرای عشق، آوارگی عاشقان، فضاهای داستانی و نقش عوامل فرهنگی و مذهبی مورد بررسی قرار گرفته است. سپس به مقایسۀ تطبیقی تفاوتهای دو داستان، از جمله ایستـایی و پویایی شخصیّتهای اصلی، تفاوت و نحـوۀ ازدواجها، تفـاوت در نحـوۀ مـرگ شخصیّـتها و صحنههای رزم پرداخته شده و در پایان، جمعبندی و نتیجهگیری یافتههای پژوهش انجام گرفته است.
<strong> </strong>
<strong>کلید واژهها:</strong> <em>لیلی و مجنون</em>، نظامی، <em>ایزوت و تریستان</em>، ژوزف بدیه، ادبیّات تطبیقی.
کلید واژهها: لیلی و مجنون,نظامی,ایزوت و تریستان,ژوزف بدیه,ادبیّات تطبیقی
https://rp.razi.ac.ir/article_424.html
https://rp.razi.ac.ir/article_424_9ea165f9f4d5c928002a0a688586010d.pdf
دانشگاه رازی
پژوهش نامه ادبیات داستانی
2676-6531
2676-654X
1
1
2012
12
21
جاذبههای عشق در صدا و سیمای شیرین
17
32
FA
<strong>چکیده</strong><strong>:</strong>
در منظومۀ عاشقانۀ <em>خسرو و شیرین</em>، دو رابطۀ عاشقانه روایت میشود که از گونۀ عشق مجازی (عشق زمینی) است. نخست عشقی که میان خسرو و شیرین شکل میگیرد و دیگری دلبستگی یک سویۀ فرهاد به شیرین است. با توجّه به تعریفها و نیز تقسیمبندیای که ابنسینا از عشق ارائه کرده است، عشق خسرو و شیرین در آغاز عشق مجازی حیوانی است که بر پایـۀ زیباییهای جسمـانی و ظاهـری معشـوق شکـل میگیرد؛ یعنی خسرو با شنیدن وصف زیباییهای شیرین از زبان شاپور عاشق او میشود و شیرین نیز با دیدن تصویری که تنها نشاندهندۀ جذّابیّـتهای ظاهـری خسـرو است، به او دل میبندد. در پایان داستان، این عشق مجازی حیوانی با مدیریّت شیرین بر رابطۀ عاشقانه، یعنی عفاف ورزیدن و جلوگیری از سقوط آن در گرداب هوس، به عشق مجازی نفسانی که بنیاد آن بر مشابهت و مشاکلت دو نفس (روح) است، ارتقا مییابد.
عشق فرهاد به شیرین، عشقی یکسویه، ابراز نشده و ناکامیاب است. فرهاد عشق را ابراز نمیکند و در خیال خود با شیرین عشق میورزد. این عشق مکتوم و ناکامیاب را عشق عذری نیز نمیتوان به شمار آورد؛ چراکه به جز ویژگی از درد عشق مردن، فاقد دیگر ویژگیهای عشق عذری، مانند وصل نخواستن و سرّ پوشاندن است. عشق فرهاد به شیرین، چنانکه گفته شد عشقی یک طرفه است؛ زیرا هیچ نشانهای در متن داستان وجود ندارد که بیانگر تمایل شیرین نسبت به فرهاد باشد. میتوان گفت داستان عشق یکسویۀ فرهاد به عنوان روایتی فرعی برای پردازش شخصیّت خسرو و شیرین به کار رفته است.
<strong> </strong>
کلید واژهها: نظامی,خسرو و شیرین,عشق مجازی,عشق یکسویه
https://rp.razi.ac.ir/article_425.html
https://rp.razi.ac.ir/article_425_a19b7dd988c6e0376cb26aeeffda719b.pdf
دانشگاه رازی
پژوهش نامه ادبیات داستانی
2676-6531
2676-654X
1
1
2012
12
21
رابطۀ حکایتهای بهارستان با متون فارسی پیش و پس از آن
33
67
FA
<strong>چکیده:</strong>
<em>بهارستان</em> کتابی است که جامی آن را در سال 892 هـ.ق. به شیوۀ <em>گلستان</em> نگاشت. این کتاب سرشار از حکایات و داستانهایی است که جامی فراخور موضوع روضههای هشتگانه، آنها را به کار برده است. این نوشتار برای یافتن پاسخ این پرسش تدوین شده است که آیا جامی در آفرینش حکایتهای<em> بهارستان</em> بر قریحه و طبع خویش تکیه داشته یا آنها را از متون پیش از خود برگرفته است؟ سؤال دیگر این مقاله آن است که آیا نویسندگان پس از جامی ازحکایتهای <em>بهارستان</em> بهره گرفتهاند؟ برای رسیدن به پاسخ این پرسشها، حکـایتهای <em>بهارستان</em> استخراج و با متون پیش و پس از آن سنجیده شد. نتیجۀ پژوهش نشان داد که جامی بر پایۀ سنّت داستاننویسی کهـن پـارسی، بسیاری از حکـایات و داستـانهای خـود را ـ بدون ذکـر مأخـذ ـ از متـون پیش از خـود برگرفتـه است و حکایاتپردازان پس از وی نیز از نقل حکایتهای مندرج در<em> بهارستان</em> سود جستهاند.
<strong> </strong>
کلیدواژهها: بهارستان,جامی,حکایت,نثر فارسی
https://rp.razi.ac.ir/article_426.html
https://rp.razi.ac.ir/article_426_4df4da9ffe3daeb62e97e41a08ee4a32.pdf
دانشگاه رازی
پژوهش نامه ادبیات داستانی
2676-6531
2676-654X
1
1
2012
12
21
کاربرد خویشکاریهای مذهبی به عنوان نیروهای یاریگر در داستان مهر و ماه
69
93
FA
<strong>چکیده:</strong>
داستان <em>مهر و ماه</em> یکی از قصّههای ادبیّات عامیانۀ فارسی است که به دو صورت نظم و نثر باقی ماندهاست. جمالی دهلوی و حسینی شیرازی دو روایت منظوم در قالب مثنوی از آن ارائه دادهاند و روایت منثور آن را مؤلّفی نامعلوم در سدۀ نهم نوشته است. به جهت حضور شخصیّتهای جادویی و پریان در این اثر، میتوان آن را در زمرۀ قصّههای پریان طبقهبندی کرد. مسئلۀ اصلی در این مقاله، مقایسۀ تطبیقی ریختشناسی پراپ با ساختار قصّههای ایرانی است. هدف این پژوهش بررسی خویشکاریهای دینی قصّه است که مسلماً در طبقهبندی پراپ وجـود نداشتـه است. در حقیقت نوشتـار موجـود تلاش میکند تـا ریختشناسی پراپ را در فضای قصّهای ایرانی، بومی کند و شخصیّتها و یاریگران دینی را تشخیص دهد. شیوۀ کار در این مقاله تحلیلی- تطبیقی است. نتیجۀ این مطالعه، تشخیص جلوههای خویشکاری دینی در قالب اعمالی چون دعا، نماز، نذر، روزه، شفاعت، شکر و سجده است. در این قصّه، یاریگران از میان شخصیّتهای مذهبی انتخاب شدهاند. حضرت علی(ع) و پیامبر اکرم(ص)، دو شخصیّت دینی در این قصّه هستند که مطابق طبقهبندی پراپ، در نقش یاریگر ایفای نقش میکنند.
<strong> </strong>
<strong> </strong>
کلید واژهها: قصّۀ مهر و ماه,ریختشناسی,یاریگر مذهبی,خویشکاری دینی
https://rp.razi.ac.ir/article_427.html
https://rp.razi.ac.ir/article_427_38cadcbdb200363a6c71f836db8e38bf.pdf
دانشگاه رازی
پژوهش نامه ادبیات داستانی
2676-6531
2676-654X
1
1
2012
12
21
تمثیل و مضمون دو مولّفة سبک رمان نفرین زمین
95
112
FA
<strong>چکیده:</strong>
آل احمد از نویسندگان تمثیلگراست و دو اثر داستانی <em>سرگذشت کندوها</em> و <em>نون و القلم</em> شاهد این مدّعا هستند. رمان <em>نفرین زمین</em> نیز اثری تمثیلی و مضمونِ سطح تمثیلی آن بازگویی علل و عوامل و عوارض و نتایج تحوّل فئودالیسم سنّتی به کاپیتالیسم اقتصادی است. در این نوشته با توجّه به سبک و زبان و اندیشة او که در دیگر آثارش انعکاس یافته است و با عنایت به وجود قراینی در جزئیات داستان، خصوصاً شخصیّتها و ابتدایی بودن سطح روایی و معنای آن و با توجّه به راهنماییهای تعریضی نویسنده، سطح تمثیلی رمان <em>نفرین زمین</em> را میجوییم و با دلایلی آن را تشریح میکنیم. غرض اصلی نشان دادن درجات هنر نویسندگی آل احمد و پیام اصلی او و ماهیّت قراین موجود در این رمان است. آل احمد برای بیان مماثلهای معنایی سطح تمثیلی از قیافه و ظاهر، حالت، شغل و نظریّات شخصیّتها و از ماهیّت و کار و نوع اشیا در سطح روایی بهره جسته است.
<strong> </strong>
<strong> </strong>
کلید واژهها: آل احمد,نفرین زمین,تمثیل,سطح تمثیلی,سطح روایی
https://rp.razi.ac.ir/article_428.html
https://rp.razi.ac.ir/article_428_95aff70ff58b9041cc3cd31958e821a2.pdf
دانشگاه رازی
پژوهش نامه ادبیات داستانی
2676-6531
2676-654X
1
1
2012
12
21
نقد جامعهشناختی رمان سالهای ابری از علی اشرف درویشیان
113
132
FA
<strong>چکیده</strong>:
جامعه شناسی ادبیّات دانشی نوپا و میان رشتهای است که در آن تأثیر جامعه بر ادبیّات و برعکس، تأثیر ادبیّات بر جامعه مورد بررسی قرار میگیرد. رمان بیش از هر اثر دیگری، تحت تأثیر اوضاع و شرایط جامعه قرار دارد و میتواند بازتاب ساختار اجتماعی جامعه باشد. رمان چهار جلدی <em>سالهای ابری</em> علی اشرف درویشیان، رمانی کاملاً رئالیستی است و تمام وقایع آن، تجربیّات و شواهد عینی زندگی نویسنده است. هدف از نقد جامعه شناختی این اثر، ترسیم چهرۀ طبقات اجتماعی و وضعیّت اقتصادی و فرهنگی آنان است. این مقاله میتواند اوضاع جامعۀ ایران در دورۀ پهلوی اوّل و دوم را- که مقارن با پیدایش و زمان رویداد حوادث رمان <em>سالهای ابری</em> است- به روش تحلیل و نقد متن به خواننده بنمایاند و سیمای واقعی ایران را از لابهلای سطور این اثر استخراج کند.
<strong> </strong>
کلیدواژهها:جامعهشناسی اجتماعی,نقد جامعهشناختی,سالهای ابری,علی اشرف درویشیان,رمان
https://rp.razi.ac.ir/article_429.html
https://rp.razi.ac.ir/article_429_05533e2d3be15b530ab68f5d052fac37.pdf
دانشگاه رازی
پژوهش نامه ادبیات داستانی
2676-6531
2676-654X
1
1
2012
12
21
بررسی کارکرد گفتوگو در آثار اسماعیل فصیح
133
155
FA
<strong>چکیده:</strong>
گفت وگو، به عنوان یکی از عناصر اساسی داستان نقش مهمّی در ایجاد ارتباط میان اشخاص داستانی، افشـای درون شخصیّـتها، گسترش طرح و عمل داستانی ایفا میکند. زمانی که وقایع با این شیوه روایـت میشوند، داستان حالت نمایشی به خود میگیرد و خواننده به صورت مستقیم با صحنههایی روبهرو میشود که نمودی طبیعی و زنده دارند.
اسماعیل فصیح، داستاننویس معاصر ایران، به عنوان یکی از پرکارترین نویسندگان معاصر شناخته شده است. داستانهای وی اغلب بافتی زنجیرهای و به هم پیوسته دارند که در هر کدام از آنها، سرگذشت یکی از افراد خانوادۀ «آریان» روایت میشود. وی در آثارش موفّق شده است تـا با استفـادۀ هنرمندانه از عنصر گفتوگو، از آن به منظور پیشبرد طرح داستان و شخصیّتپردازی تأثیرگذار بهره ببرد.
در این مقاله کوشش میشود تا کیفیّت کاربرد عنصر گفت وگو و ارتباط آن با دیگر عناصر داستانی درآثار فصیح مورد بررسی قرار گیرد.
<strong> </strong>
<strong> </strong>
واژگان کلیدی: داستاننویسی معاصر,عناصر داستان,اسماعیل فصیح,گفت وگو
https://rp.razi.ac.ir/article_430.html
https://rp.razi.ac.ir/article_430_f550188181e57b6fed92c2e3f9c1689d.pdf